Jaaroverzicht Schildkliertje 2015

Aan het eind van een jaar is het weer een mooi moment voor cijfers en statistieken. Vandaar dit jaaroverzicht van Schildkliertje met aantallen bezoeken, unieke bezoekers en bezochte pagina’s.

Uit de statistieken blijkt duidelijk dat de meeste bezoekers meer willen weten over de behandeling van hypothyreoïdie. Hypothyreoïdie betekent dat de schildklier geen of te weinig schildklierhormoon maakt. Dat kan verschillende oorzaken hebben, zoals de ziekte van Hashimoto, de ziekte van Graves en schildklierkanker. Ook kan de dosis schildklierhormoon (T4 (plus T3)) te laag zijn.

In Nederland slikken circa 500.000 gebruikers dagelijks hun schildklierhormoon.

Aantallen bezoeken, unieke bezoekers en bezochte pagina’s

Aantal bezoeken: 106.963 (2014: 77.254; 2013: 56.664)
Unieke bezoekers: 72.593 (2014: 48.845; 2013: 37.312)
Paginaweergaven: 201.184 (2014: 156.607; 2013: 127.527)

Top 10 bezochte pagina’s en blogs

1. Bloedonderzoek TSH, T4, T3: Bij de diagnose en behandeling van schildklieraandoeningen is bloedonderzoek belangrijk. Denk aan TSH, T4, T3, FT4, FT3, normaalwaarden en a...
2. Slik jij genoeg schildklierhormoon?: Wanneer je schildklier te weinig of geen schildklierhormoon maakt, slik je schildklierhormoon. De volledige dosis schildklierhormoon varieer...
3. Praktische tips voor het slikken van levothyroxine: De Amerikaanse Thyroid Association (ATA) heeft een handig boekje over hypothyreoïdie uitgegeven. Bij hypothyreoïdie maakt de schildklier te ...
4. Oogziekte van Graves: Oogklachten komen vaak voor bij schildklierpatiënten. Gelukkig komt de oogziekte van Graves niet voor bij alle schildklieraandoeningen. De o...
5. Hypothyreoïdie: Als er te weinig schildhormoon in je bloed is, heet dat hypothyreoïdie. Hypothyreoïdie kan komen doordat de schildklier te weinig hormoon ma...
6. Als je meer wilt weten over de behandeling met T4 plus T3: De meeste patiënten met hypothyreoïdie slikken alleen levothyroxine. Dat is de standaardbehandeling. Een deel van de patiënten houdt restkla...
7. Als je schildklier te weinig of geen hormoon maakt...: Bij hypothyreoïdie maakt de schildklier geen of te weinig schildklierhormoon. De oorzaak kan verschillen. Bij hypothyreoïdie worden de volg...
8. Antistoffen: Bij veel aandoeningen van de schildklier werkt het afweersysteem van het lichaam niet goed. Dat afweersysteem noem je ook wel immuunsysteem ...
9. Tips om zo goed mogelijk ingesteld te raken op schildklierhormoon : Goed ingesteld raken op schildklierhormoon is geen sinecure. De optimale waarden en dosis hormoon verschillen per persoon ...
10. Meer onderzoek nodig voor bevestiging of lagere TSH-waarde veilig is : Nieuw onderzoek toont aan dat het mogelijk veilig is als patiënten een iets hogere dosis levothyroxine slikken dan nu geadviseerd wordt in b...

Tot slot

Veel bezoekers willen ook meer weten over hyperthyreoïdie (als de schildklier te veel hormoon maakt), schildklierkanker, psychische klachten en tips. Die pagina’s en blogs worden goed bezocht; alleen halen ze de top 10 niet.

Impact of diagnostic changes on the rise in thyroid cancer incidence

Thyroid cancer (TC) incidence is rising in many countries, but the corresponding mortality is constant or declining. Incidence increases appear largely restricted to small papillary TC in young/middle-age individuals.

We compared age-specific incidence rates across countries and time periods in order to estimate the fraction of TC possibly attributable to increased surveillance of the thyroid gland (diagnostic changes) following the introduction of neck ultrasonography in the 1980s.

The impact of diagnostic changes on the rise in thyroid cancer incidence: a population-based study in selected high-resource countries
S Vaccarella, L Dal Maso, M Laversanne, F Bray, M Plummer, S Franceschi

Als je meer wilt weten over schildklierkanker
Schildkliertje

Methods

We focused on high-resource countries, including four Nordic countries, England and Scotland, France, Italy, the United States, Australia, Japan, and the Republic of Korea. Before the 1970s, TC incidence in Nordic countries increased proportionally to the second power of age, consistent with the multistage model of carcinogenesis. Using this historical observation for reference, we attributed the progressive departure from linearity of the age curves in each country to an increased detection of asymptomatic disease in young/middle-age individuals. The proportion of cases attributable to diagnostic changes was estimated from the difference between observed rates and those expected using the Nordic countries as reference.

Results

Diagnostic changes may account for over 60% of TC cases diagnosed in 2003-2007 in women aged under 80 years in France, Italy, the United States, Australia, and the Republic of Korea, and approximately 50% in other assessed countries, except Japan (30%). The proportions attributable to diagnostic changes were higher in countries with largest incidence increases and were consistent across sexes, although increases were smaller and delayed in men.

Conclusions

A large proportion of TC cases diagnosed in high-resource countries in the last two decades are likely to be due to diagnostic changes. This proportion has progressively increased over time, and it is likely to grow further in the future. Since there is evidence of harm but no proof of benefit from the intense scrutiny of the thyroid, the dangers of overdiagnosis and overtreatment of TC should be urgently addressed.

Een terugblik op het Thyrax-debacle ...

Eerst waren het de leveringsproblemen met Thyrax. Al snel volgde het beleid waarbij schildklierpatiënten zomaar een merkloos schildklierhormoon kregen. 1 2

In 2014 kwamen daar de bijwerkingen bij door de nieuwe verpakking van Thyrax. Hoe belangrijk wordt een medicijn gevonden dat van levensbelang is voor mensen wiens schildklier te weinig of geen schildklierhormoon maakt ... Het moge duidelijk zijn dat zij snakken naar erkenning. 3

Het was een voorbeeld van maatschappelijk verantwoord ondernemen geweest als de fabrikant onderzoek had laten doen voor het op de markt brengen van Thyrax in een nieuwe verpakking. Er had toen ook al een brief naar artsen en apothekers kunnen gaan. Maar niets van dat alles. Een brief naar apothekers en artsen kwam pas bijna een jaar na de nieuwe verpakking; een brief naar patiënten volgde 14 maanden na de introductie van de nieuwe verpakking. 4

Weinig patiënten waren vooraf op de hoogte van de verpakkingswijziging, terwijl MSD voor het introduceren van de nieuwe verpakking wel een patiëntenkaart heeft ontworpen. 5

Onderzoek door Aspen naar een product van Aspen gebeurde met goedvinden door IGZ en CBG. Zomer 2015 zijn onderzoeksresultaten gepubliceerd door Lareb, Aspen en het CBG. 6 7

Het volledige onderzoeksrapport is niet openbaar gemaakt. Door het rapport onder de pet te houden, kan op geen enkele manier nagegaan worden of de conclusies bijvoorbeeld niet gemanipuleerd zijn, of dat er geen zwaktes in het onderzoek zitten. Onbekend blijft wat er veranderd is aan de tabletten Thyrax, zoals vulstoffen en/of herkomst van de levothyroxine. Ook de productielocatie blijft geheim. 8

Bronnen

1. Overzicht leveringsproblemen Thyrax ... In februari 2012 werden de eerste problemen gemeld rond de levering van Thyrax. Dat gebeurde door patiënten op het Hypoforum en door de KNMP op de site Farmanco. Pas op 26 oktober 2012 kwam eindelijk het bericht dat Thyrax weer voldoende beschikbaar was.
2. Generiek versus merk schildklierhormoon: info op een rijtje ... Het preferentiebeleid houdt de gemoederen flink bezig. Zonder uitleg of informatie krijgen te veel patiënten te vaak opeens een ander merk of merkloos levothyroxine bij hun apotheek. Dit is een ongewenste ontwikkeling doordat zulke veranderingen in medicatie kunnen zorgen voor over- of onderdosering.
3. Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax® ... Veel mensen melden klachten die ontstonden na verandering van de Thyrax® verpakking. Bij ongeveer de helft van deze meldingen ging het volgens Lareb om klachten die passen bij hyperthyroïdie, zoals hartkloppingen, gejaagdheid en overmatig zweten.
4. Wees alert op bijwerkingen bij gebruik van Thyrax Duotab in doordrukstrips ... Gebruikers van THYRAX DUOTAB in doordrukstrips worden opgeroepen hun arts te raadplegen als ze bijwerkingen zoals hartkloppingen, hoofdpijn en verhoogde transpiratie ondervinden (mogelijk veroorzaakt door stijging van de schildklierhormoonspiegels).
5. Uw vertrouwde produkt in een nieuwe verpakking ... Of ook maar één patiënt deze informatiekaart gezien heeft, blijft onduidelijk.
6. Verpakkingswijziging van Thyrax® gaf ‘ontregeling’ bij patiënten ... Sinds de wijziging van de verpakking van Thyrax® ontving Bijwerkingencentrum Lareb meer dan 1800 meldingen.
7. CBG-beoordeling onderzoek door Aspen naar kwaliteit Thyrax® ... Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft de beoordeling van een onderzoek door Aspen Pharma naar de kwaliteit van Thyrax Duotab (levothyroxine) afgerond. Het CBG concludeert op basis van dit onderzoek dat zowel de Thyrax tabletten in de huidige doordrukstrips als die in de oude verpakking (een glazen potje) aan de kwaliteitseisen voldoen. De tabletten uit de doordrukstrips bleken wel iets stabieler.
8. Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax® ... De discussie op het Schildklierforum laat duidelijk zien hoe gebruikers van schildklierhormoon duidelijkheid en transparantie op prijs zouden stellen.

Wil je meer weten over je schildklier? Gebruik de zoekknop!

Als je iets wilt weten over de werking van de schildklier, over aandoeningen van de schildklier of over behandelingen? Vind nu snel je weg op Schildkliertje met de zoekfunctie.

Behandeling met T4 plus T3 volgens richtlijnen of trends?

Toegenomen media-aandacht heeft het voorschrijven van schildklierhormoon in Denemarken veranderd. De combinatiebehandeling met T4 plus T3 is een ‘hot topic’ geworden. Artsen overwegen deze behandeling tegenwoordig vaker voor te schrijven. Patiënten vragen er vaker om. De aanbevelingen in de Europese richtlijn voor de T4 plus T3 combinatiebehandeling blijken niet altijd bekend en worden dus niet altijd opgevolgd. Veel patiënten passen hun medicatie (= schildklierpoeder) zelf aan, wat een grotere kans op overdosering geeft.

Treating hypothyroidism with thyroxine/triiodothyronine combination therapy in Denmark: following guidelines or following trends?
L Michaelsson, B Medici, J la Cour, C Selmer, M Røder, H Perrild, N Knudsen, J Faber, B Nygaard

Als je meer wilt weten over de behandeling met T4 plus T3
Schildkliertje

Bioequivalentie in thyreoïdum
Schildklierforum


Michaelsson e.a. hebben onderzocht welke trends er zijn in Denemarken bij het voorschrijven van T4 plus T3. Zij onderzochten of de Europese richtlijnen opgevolgd werden en hoe de behandeling met schildklierhormoon werd gecontroleerd, voorgeschreven en aangepast. Ook wilden zij een idee krijgen welke patiënten T4 plus T3 gebruiken.

Bij zelfmedicatie schildklierhormoon meer kans op overdosering

Het artikel is in september 2015 gepubliceerd in het European Thyroid Journal; Eur Thyroid J 2015;4:174-180 (DOI:10.1159/000437262).

Achtergrond

Rond de tien procent van de gebruikers van levothyroxine beschrijven restklachten. Terwijl zij volgens bloedonderzoek goed ingesteld zouden zijn op levothyroxine. De behandeling met T4 (levothyroxine) plus T3 (Cytomel of schildklierpoeder) wordt nog steeds beschouwd als experimenteel. Bewijs van een superieur effect van T4 plus T3 op de restklachten ontbreekt volgens allerlei onderzoek.

  Internet is een populaire bron voor informatie

In sommige studies is de voorkeur van patiënten aangetoond voor de behandeling met T4 plus T3 vergeleken met alleen T4. In 2013 ontstond er aandacht voor T4 plus T3 in Denemarken na de publicatie van een niet wetenschappelijk boek waarin een patiënte haar ervaringen beschrijft met hypothyreoïdie en de behandeling.

Plan van aanpak

Michaelsson e.a. gebruikten een internet-vragenlijst, die verspreid werd als een link via twee Deense patiëntenfora (Thyreoidea landsforeningen en Stofskiftesupport). Verder werd informatie verkregen van de Deense gezondheids- en geneesmiddelenautoriteit en van de enige apotheek in Denemarken die schildklierpoeder en tabletten met T3-hormoon produceert.

Resultaten

In totaal beantwoordden 384 patiënten de vragenlijst, 293 ‘antwoordgevers’ voldeden aan de onderzoekscriteria.

Van deze 293 antwoordgevers:

• had 69% zes of meer symptomen,
• rapporteerde 84% een effect van de behandeling,
• ontving 44% hun recepten van hun huisarts,
• gebruikte 50% schildklierpoeder,
• paste 28% zelf de dosis aan.

Antwoordgevers die onder behandeling van de huisarts waren, gebruikten vaker schildklierpoeder en pasten vaker zelf hun dosis aan.

Conclusies

Toegenomen media-aandacht heeft het voorschrijfpatroon veranderd van schildklierhormoon; de Europese richtlijn voor T4 plus T3 combinatietherapie wordt niet altijd gevolgd in Denemarken en veel patiënten passen hun T4 plus T3 medicatie (= schildklierpoeder) zelf aan met als gevolg een grotere kans op overdosering.

Bronnen

• Epidemiology of subtypes of hypothyroidism in Denmark. Carle A, Laurberg P, Pedersen IB, Knudsen N, Perrild H, Ovesen L, Rasmussen LB, Jorgensen T. Eur J Endocrinol 2006; 154: 21–28.
• 2012 ETA guidelines: the use of L-T4 + L-T3 in the treatment of hypothyroidism. Wiersinga WM, Duntas L, Fadeyev V, Nygaard B, Vanderpump MP. Eur Thyroid J 2012; 1: 55–71.
• Cardiovascular disease and thyroid function. Faber J, Selmer C. Front Horm Res 2014; 43: 45–56.
• Changes in bone mass during prolonged subclinical hyperthyroidism due to L-thyroxine treatment: a meta-analysis. Faber J, Galloe AM. Eur J Endocrinol 1994; 130: 350–356.
• Clinical review: a review of the clinical consequences of variation in thyroid function within the reference range. Taylor PN, Razvi S, Pearce SH, Dayan CM. J Clin Endocrinol Metab 2013; 98: 3562–3571.
• A clinical review of the association of thyroid stimulating hormone and cognitive impairment. Annerbo S, Lökk J. ISRN Endocrinol 2013; 2013: 856017.
• Thyroxine-triiodothyronine combination therapy versus thyroxine monotherapy for clinical hypothyroidism: meta-analysis of randomized controlled trials. Grozinsky-Glasberg S, Fraser A, Nahshoni E, Weizman A, Leibovici L. J Clin Endocrinol Metab 2006; 91: 2592–2599.
• Effect of combination therapy with thyroxine (T4) and 3,5,3′-triiodothyronine versus T4 monotherapy in patients with hypothyroidism, a double-blind, randomised cross-over study. Nygaard B, Jensen EW, Kvetny J, Jarlov A, Faber J. Eur J Endocrinol 2009; 161: 895–902.
• Use of T4, T4 + T3, and T3 in the Dutch population in the period 2005–2011. de Jong NW, Baljet GM. Eur Thyroid J 2012; 1: 135–136.
• Hypothyroid symptoms and the likelihood of overt thyroid failure: a population-based case-control study. Carle A, Pedersen IB, Knudsen N, Perrild H, Ovesen L, Laurberg P. Eur J Endocrinol 2014; 171: 593–602.
• Increased psychiatric morbidity before and after the diagnosis of hypothyroidism: a nationwide register study. Thvilum M, Brandt F, Almind D, Christensen K, Brix TH, Hegedus L. Thyroid 2014; 24: 802–808.
• Hypothyroidism is a predictor of disability pension and loss of labor market income: a Danish register-based study. Thvilum M, Brandt F, Brix TH, Hegedüs L. J Clin Endocrinol Metab 2014; 99: 3129–3135.
• Falling threshold for treatment of borderline elevated thyrotropin levels-balancing benefits and risks: evidence from a large community-based study. Taylor PN, Iqbal A, Minassian C, Sayers A, Draman MS, Greenwood R, Hamilton W, Okosieme O, Panicker V, Thomas SL, Dayan C. JAMA Intern Med 2014; 174: 32–39.
• Doubling in the use of thyroid hormone replacement therapy in Denmark: association to iodization of salt? Cerqueira C, Knudsen N, Ovesen L, Laurberg P, Perrild H, Rasmussen LB, Jorgensen T. Eur J Epidemiol 2011; 26: 629–635.

THYRAGE onderzoekt rol schildklierhormoon bij ouderdomsziekten

Het LUMC coördineert de komende vijf jaar een groot Europees Horizon 2020 project, THYRAGE. Hierin worden de effecten onderzocht van schildklierhormoon op een breed scala aan ouderdomsgerelateerde ziektes, waaronder artrose, dementie en osteoporose. De kennis die in dit innovatieve project wordt gegenereerd is nodig voor het ontwikkelen van nieuwe strategieën om deze ouderdomsgerelateerde ziektes te voorkomen of te behandelen.

• Met THYRAGE onderzoek naar rol schildklierhormoon bij ouderdomsziektes
• Schildklier anders afgesteld bij mensen uit langlevende families
• Hoge ouderdom en lage activiteit schildklier

Dr. ir. Diana van Heemst (afdeling Interne Geneeskunde, sectie Ouderengeneeskunde) leidt het project. “We denken dat de hoeveelheid schildklierhormoon in stamcellen een belangrijke rol speelt bij het bepalen of stamcellen zich gaan delen – en zo nieuwe stamcellen vormen – of zich differentiëren tot volwassen cellen. Dat laatste proces is belangrijk voor weefselherstel, maar kan leiden tot verlies van stamcellen.”

Te veel schildklierhormoon

Ook bij volwassenen worden de weefsels in ons lichaam continu vernieuwd. Van Heemst: “Hierbij worden oude of beschadigde cellen vervangen door nieuwe. De huid is hier een bekend voorbeeld van, maar ook in weefsels die aan het oog onttrokken zijn, zoals onze botten, kraakbeen, spieren en zelfs in ons zenuwstelsel, treedt dit proces voortdurend op. Hierbij spelen stamcellen een cruciale rol.”

“We denken dat wanneer stamcellen worden blootgesteld aan te veel schildklierhormoon, ze zich eerder differentiëren tot volwassen cellen. Op oudere leeftijd kunnen er dan uiteindelijk te weinig stamcellen overblijven om weefsels nog goed te herstellen en te vernieuwen.”

Ziektemechanismen

De onderzoekers gaan zowel in cellen, proefdieren als mensen een aantal experimenten doen om hun ideeën te toetsen. Het LUMC is verantwoordelijk voor het mensgebonden onderzoek. “Als we gezonde mensen een beetje schildklierhormoon geven, zie je dan dat markers voor weefselherstel veranderen? Dat is een van de dingen die we hier in het LUMC gaan onderzoeken”, aldus Van Heemst. De andere partners gaan onderzoek doen in cellen en proefdieren.

“We gaan kijken naar cellen in botten, kraakbeen, hersenen en spieren. Dat zijn de organen en weefsels waarin verouderingsziekten vaak optreden. Veel ouderen krijgen te maken met problemen met hun bewegingsapparaat en achteruitgang van cognitie; ziekten die een grote impact hebben op hun kwaliteit van leven en hun zelfredzaamheid.” Huidige strategieën om deze ziekten te voorkomen of behandelen zijn vaak ontoereikend vanwege een gebrek aan inzicht in de onderliggende ziektemechanismen.

THYRAGE

Het doel van THYRAGE (resetting the THYRoid axis for prevention of AGE-related diseases and co-morbidities) is om dit gat in de kennis te helpen dichten. Hiermee bouwt dit Horizon 2020 project onder andere voort op het onlangs afgesloten FP7-project Switchbox, waarin de rol van schildklierhormoon in gezond oud worden en langlevendheid centraal stond. Binnen THYRAGE ontvangt het LUMC 1,7 miljoen euro voor onderzoek en de coördinatie van het project. Ouder worden is een van de zeven profileringsgebieden van het LUMC.

Andere betrokken partners zijn het Centre National de la Recherche Scientifique (Parijs), het Imperial College (Londen), de Universiteit van Napels en het Instituut van Experimentele Geneeskunde in Boedapest.

‘Subclinical’ is a misnomer and should be replaced by a grading system

The ETA guidelines on subclinical hyperthyroidism (SHyper) in the European Thyroid Journal, together with the previously published ETA guidelines on subclinical hypothyroidism (SHypo), offer up-to-date recommendations on the management of subjects with subclinical thyroid dysfunction. Guidance in this field is most welcome because of continuing uncertainty whether or not therapeutic intervention will improve health outcomes.

Guidance in subclinical hyperthyroidism and subclinical hypothyroidism: are we making progress?
WM Wiersinga, European Thyroid Journal 2015, Vol. 4, No. 3

Although the evidence of associations between SHyper or SHypo and adverse health outcomes has become much stronger in the last decade, evidence is lacking that restoration of the euthyroid state reverses the risk of adverse health outcomes. There are no long-term randomized clinical trials demonstrating that treatment will do more good than harm. Against this background, one may wonder whether the grades of evidence attached to some of the recommendations are not overrated. Nevertheless, the guidelines could be very helpful in making treatment decisions.

In this editorial, however, W.M. Wiersinga would like to explore the question if we are really making progress in thoughts about SHyper and SHypo. In other words, which topics have not been addressed by the present guidelines? Are there less prominent but still clinically relevant issues?

Een mijlpaal bereikt met 1000 vind-ik-leuks!

Een mijlpaal bereikt: 1000 vind-ik-leuks. Dank jullie wel!

Posted by Schildkliertje on maandag 23 november 2015

Vasculitis als zeldzame bijwerking van carbimazol

ANCA-geassocieerde vasculitis is een zeldzame bijwerking van schildklierremmers uit de thionamide groep zoals strumazol en carbimazol. Vasculitis wordt meestal geassocieerd met het gebruik van propylthiouracil (PTU) en p-ANCA positiviteit. Het is zelden gemeld bij carbimazol en c-ANCA positiviteit.

Life threatening ANCA associated vasculitis on Carbimazole exposure
Vimal Upreti, Shrikant Somani, Narendra Kotwal, DS Bhakuni

Vasculitis zeldzame bijwerking schildklierremmers
Schildklierforum

In dit artikel wordt een levensbedreigende episode beschreven van c-ANCA-geassocieerde vasculitis bij een vrouwelijke patiënt met de ziekte van Graves bij blootstelling aan carbimazol. Met succes is de bijwerking aangepakt door het staken van carbimazol en met immunosuppressieve therapie.

Wat begon met een vraag op het Schildklierforum kreeg een vervolg op Schildkliertje,

een melding bij Lareb, een opname in de databank van Lareb en een artikel in Vascuzine,

het blad van Vasculitis NL ...

Schildklierremmers als carbimazol, methimazol en propylthiouracil (PTU) worden vaak gebruikt bij de behandeling van hyperthyroïdie. Hun gemeenschappelijke bijwerkingen zijn huiduitslag, gewrichtspijn, urticaria, serumziekte, en verhoogde transaminasen. Door geneesmiddel veroorzaakte ANCA-positieve vasculitis is ongewoon maar een potentieel levensbedreigende complicatie in verband met het gebruik van schildklierremmers. Meestal gaat het dan om propylthiouracil (PTU). ANCA geassocieerde vasculitis na gebruik van carbimazol is zelden beschreven; alleen in de vorm van geïsoleerde meldingen.

Huiduitslag door vasculitis

Hoewel deze bijwerking heel zeldzaam is, moet deze overwogen worden bij patiënten die strumazol, PTU of carbimazol gebruiken met bloed in de urine, plotselinge blauwe plekken, rode puntjes op de huid, onverwachte bloedneuzen of wondjes die moeilijk stoppen met bloeden.

Informatie over bijwerkingen

• Bijsluiters:
• Strumazol (thiamazol)
  
• Propylthiouracil (PTU)
• Carbimazol
• Databank Lareb:
• Strumazol (thiamazol)
• Propylthiouracil (PTU)
• Carbimazol
• Farmacotherapeutisch Kompas:
  
  • Strumazol (thiamazol)
  • Propylthiouracil (PTU)
  • Carbimazol
• Agranulocytose is een zeldzame bijwerking van Strumazol en PTU
• Onderzoek naar bijwerkingen van PTU

Uitleg over het TSH-FT4 setpoint in het schildkliersysteem

Een gezond mens heeft een min of meer constante instelling van schildklierhormonen T4 en T3. De schildklier produceert deze hormonen als een continu stroompje. De hypofyse-hypothalamus [HH] meet dat continue stroompje schildklierhormonen T4 en T3.

De HH kijkt of er te veel of te weinig schildklierhormoon is. De HH geeft bij te veel hormoon een bericht aan de schildklier om iets minder hormoon te maken. De HH geeft bij te weinig hormoon een bericht aan de schildklier om iets meer hormoon te maken. Dit regelen van de HH gaat volgens een bepaald verloop of curve.

Curve

De curve geeft het verband aan van het peil van het schildklierhormoon en de mate van aanmoediging voor productie van de schildklier. Dat aanmoedigingsbericht heet TSH (= schildklier stimulerend hormoon). Als er veel aanmoediging voor de schildklier nodig is, dan is de TSH hoog. Als er weinig aanmoediging voor de schildklier nodig is, dan is de TSH laag. Op deze manier wordt het nodige niveau van het schildklierhormoon op peil gehouden.

De HH kent dit peilniveau. Dat is het set point. De curve bepaalt alles wat in een normale regeling van schildklierhormoon nodig is om het gewenste hormoonpeil in stand te houden. Zoals de naam aangeeft, is de regelcurve geen rechte lijn maar een kromme. De curve heeft op een speciale plek een extra scherpe bocht. De HH weet dat hij rekening moet houden met deze bocht. De plek waar die bocht ligt noem je het set point. Het set point bepaalt hoe de schildklier zich moet gedragen.

Als je schildklierhormoon slikt

De regelcurven van schildklierhormoon en TSH van mensen lijken op elkaar. Maar ze zijn toch voor iedereen weer net even anders. Onderling kunnen er grote verschillen bestaan, net zoals bijvoorbeeld het verschil in lichaamslengte of in gewicht. Mensen zonder werkende schildklier hebben vrijwel altijd nog wel een regelcurve van schildklierhormoon en TSH. Die is te meten als iemand vanuit een hypothyreoïdie wordt behandeld met levothyroxine, om het schildklierhormoon niveau weer op peil te brengen.

Als na verloop van tijd de curve is opgemeten kun je het punt uitrekenen waar de scherpste bocht ligt. Dat is dan je set point. Het set point geeft ook aan waar de beste instelling van schildklierhormoon als pilletje te vinden is. Ook dat blijkt voor iedereen weer anders te zijn.

Zoals je kunt zien in de afbeelding, hoeft de TSH niet laag-normaal te zijn om goed ingesteld te zijn.

November maand van de ‘snelle schildklier’

De Amerikaanse Thyroid Association heeft november uitgeroepen als maand voor aandacht voor hyperthyreoïdie, ook wel ‘snelle schildklier’ genoemd. Dat is omdat die ‘snelle schildklier’ alle aandacht verdient en te weinig krijgt.

• Als je schildklier te veel hormoon maakt ... Bij hyperthyreoïdie maakt de schildklier te veel schildklierhormoon. De oorzaken verschillen. Hyperthyreoïdie wordt behandeld met: medicijnen, radioactief jodium en/of een operatie.
• Klachten en symptomen bij hyperthyreoïdie ... Veel klachten zijn niet typisch voor een schildklieraandoening. Ze komen ook voor bij andere aandoeningen. Dit maakt het moeilijk een diagnose te stellen op basis van de klachten.
• Diagnose ‘snelle schildklier’ ... wat dan? ... Wanneer net de diagnose is gesteld 'er is iets met je schildklier', dan komt er veel over je heen. Je krijgt te maken met onderzoeken en het jargon is een soort abracadabra. Dat jargon is wel de taal van je arts en bijvoorbeeld de doktersassistent. Kennis van die taal helpt jou op weg.
• Aanbevelingen therapie thyreotoxicose ... In de Richtlijn Schildklierfunctiestoornissen uit 2012 van de Nederlandse Internisten Vereniging worden de volgende aanbevelingen gegeven voor de behandeling van thyreotoxicose. In het dagelijks gebruik wordt thyreotoxicose ook wel hyperthyreoïdie genoemd.
• Agranulocytose en de drie K’s ... Een zeldzame bijwerking van schildklierremmers als Strumazol (thiamazol), Carbimazol en PTU is: agranulocytose. Gelukkig komt deze bijwerking voor bij minder dan 0,1% van de patiënten), maar die bijwerking kan wel gevaarlijk zijn.

Richtlijnen goede voeding 2015

Minder vlees, meer planten. Minder suiker, meer volkoren. Nederland moet mediterraner gaan eten. Want dat is niet alleen gezond, maar ook wordt het dan minder snel warm op aarde.

Meer thee, minder vlees: dit kun je nu beter wel en niet eten
Wim Köhler, nrc.nl, met een duidelijk overzicht

Richtlijnen goede voeding 2015
Gezondheidsraad, met de volledige richtlijn, een samenvatting en achtergronddocumenten

Dat staat in de Richtlijnen goede voeding 2015 die de Gezondheidsraad 4 november 2015 heeft gepubliceerd. De duurzaamheid in de nieuwe richtlijn van de Gezondheidsraad komt onder meer tot uiting in het advies om iets minder vis te eten dan volgens de vorige richtlijn van tien jaar geleden. Het advies om twee keer per week (vette) vis te eten is nu verlaagd naar eenmaal. Dat is vrijwel net zo gezond en is minder ecologisch belastend, schrijft de Gezondheidsraad.

Al met al gaan de aanbevelingen naar een advies dat uitkomt op een dieet zoals dat in de jaren zestig in de landen rond de Middellandse Zee werd gegeten. Tegenwoordig staat daar ook veel vlees op het menu. Maar toen was men daar matig met vlees en zuivel, en kwamen er veel groenten, olie, noten op tafel. En wijn natuurlijk, maar dat mag dan weer niet van onze Gezondheidsraad.

De aanbevelingen zijn onderbouwd met conclusies uit 29 achtergronddocumenten over het verband tussen voedingsstoffen, -middelen en -patronen en het risico op veelvoorkomende chronische ziekten.

Achtergronddocumenten

aardappelen; alcohol; alcoholhoudende dranken; alfa-linoleenzuur; dranken met toegevoegd suiker; eieren; eiwit; granen en graanproducten; groente en fruit; kalium; koffie; natrium; noten en zaden; eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur (visvetzuren); peulvruchten; thee; transvetzuren; uitwisseling van eiwit, vet en koolhydraten; verzadigde, enkelvoudig en meervoudig onverzadigde (n-6) vetzuren; verteerbare koolhydraten; vetten en oliën; vis; vitamine- en mineralensupplementen; vlees; voedingscholesterol; voedingspatronen; voedingsvezel; water; zuivel.

De wet van Murphy en de behandeling met T4 plus T3

Volgens Wikipedia is de wet van Murphy een van de leidende principes bij het opstellen van protocollen voor bijvoorbeeld apotheken. Voordat een medicijn aan de patiënt wordt uitgereikt, voeren verschillende personen een groot aantal meervoudige controles uit. Zo zal een apothekersassistente op verschillende momenten de naam van het medicijn vergelijken met de naam op het recept. Voor de leek lijkt dit ritueel soms overbodig. De wet van Murphy geeft echter de reden aan: al is de kans op een ernstige menselijke fout heel klein, als het risico maar vaak genoeg wordt gelopen, dan maakt er vroeg of laat iemand een fout. Omdat er heel veel medicijnen worden verkocht, zouden er zonder deze protocollen doden vallen door menselijke fouten met medicijnen. Ook een dergelijk protocol kan de wet van Murphy echter niet buitenspel zetten: uiteindelijk zal het toch een keer fout gaan.

Wat gaat er allemaal fout?

Zoals je kunt lezen op de website www.ziekenhuis.nl gebruikt de vragensteller 0,15 mg Thyrax en 0,025 mg Cytomel. De vraag luidt: ‘Kan ik de dosis Thyrax verhogen in verband met lage waarden?’

Aan de verhouding van Thyrax / Cytomel én aan de dosis Cytomel te zien lijkt de behandelend arts niet op de hoogte te zijn van de aanbevelingen in de richtlijn. Mogelijk gebruikt hij de verouderde bijsluiter van Cytomel als leidraad.

De vragensteller lijkt overgedoseerd. Dat blijkt uit de onderdrukte TSH en de te lage FT4. De hoge dosering T3 is meer dan de dubbele hoeveelheid van de T3-uitscheiding per 24 uur van een gemiddelde gezonde schildklier. Dat heeft tot gevolg dat de FT4 (verantwoordelijk voor 80% van de productie van T3) nutteloos wordt, waardoor het lichaam het overtollige FT4 zo snel als mogelijk loost.

Vervolgens lijkt de apotheker geen verstand van zaken te hebben. Hij geeft een verkeerd advies. Zijn antwoord luidt: ‘Op grond van de gemeten bloedwaardes zou het zinvol zijn om de dosering van de schildkliermedicijnen te verhogen.’

Verhoging van dosering zal het probleem verergeren. Verlaging van de dosis T3 is het proberen waard.

Meer informatie

• Als je meer wilt weten over de behandeling met T4 plus T3
• Informeer je goed als je T4 plus T3 wilt proberen, dan sta je sterker!
• Tips om zo goed mogelijk ingesteld te raken op schildklierhormoon

‘Ophef over bijwerkingen Thyrax laat markt onberoerd’

Apothekers verstrekten in 2014 aan 490.000 (?) personen het schildklierhormoon levothyroxine. Sinds 2007 is dit aantal jaarlijks met gemiddeld 5% gestegen. Meldingen van bijwerkingen na de verpakkingswijziging van Thyrax leidden niet tot een merkbare verstoring van de markt, waarin zich een generieke leverancier heeft gemeld.

Ophef over bijwerkingen Thyrax laat markt onberoerd
Stichting Farmaceutische kengetallen

Openbaar beoordelingsrapport Thyrax®
Schildkliertje

Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax®
Schildklierforum

De schildklier produceert twee hormonen, levothyroxine (T4) en liothyronine (T3), die beide noodzakelijk zijn voor een normaal niveau van diverse stofwisselingsprocessen in het lichaam. T4 zelf is vrijwel niet actief, het lichaam zet het eerst om in het actieve T3. Als de schildkier onvoldoende of geen hormonen meer aanmaakt, bieden geneesmiddelen met deze hormonen uitkomst. Het gebruik van T4 als geneesmiddel heeft daarbij de voorkeur boven T3, omdat T4 gelijkmatigere hormoonspiegels oplevert. Bovendien blijven de fysiologische omzettingsmechanismen dan benut. Het aantal gebruikers van het schildklierhormoon levothyroxine bedroeg in 2007 nog 340.000. In de tussenliggende periode is het aantal gebruikers jaarlijks zeer gelijkmatig met gemiddeld 5% gestegen tot 490.000. Het aantal gebruikers van T3 is veel kleiner: ongeveer 4900.

Opmerking over aantal gebruikers levothyroxine

Volgens GIP / Zorginstituut Nederland waren er 452.240 gebruikers van levothyroxine in 2014. Lareb noemt datzelfde aantal in zijn rapport Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax®.

Thyrax marktleider

Het merk Thyrax is al heel lang marktleider bij de geneesmiddelen met levothyroxine. Uitgedrukt in het aantal tabletten bedraagt het marktaandeel van Thyrax in de eerste helft van 2015 ongeveer 74%. Voor Euthyrox, dat een groter aanbod heeft in hoeveelheden T4 per tablet, was dat ongeveer 18%. Beide merken hebben ongeveer in gelijke mate ‘last’ gehad van de introductie van de generieke varianten van leverancier Teva Pharmachemie die sinds eind 2013 levothyroxine in de handel brengt. Deze leverancier heeft sindsdien geleidelijk een marktaandeel verworven van ruim 6% in het tweede kwartaal van 2015.

Wijziging van verpakking

Ophef over een toename van het aantal bijwerkingen van Thyrax, waarvan het landelijk bijwerkingencentrum Lareb eind 2014 gewag maakte, heeft niet geleid tot een merkbare omzetdaling. Een wijziging van de verpakking in het najaar van 2013 werd in verband gebracht met meldingen van gebruikers die wezen op een te sterk werkende schildkier. De tabletten waren eerst met negentig stuks los verpakt in een bruine glazen pot en zijn dat sindsdien in een aluminium blisterverpakking. Een onderzoek dat de fabrikant in opdracht van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen moest uitvoeren, kon geen verschil in kwaliteit blootleggen tussen de tabletten in de pot en in de strip. De tabletten in doordrukstrips bleken wel iets stabieler.

Het aantal personen die zich met genoemde klachten bij Lareb meldden, bedroeg ongeveer 1800. Aanvankelijk waren dat er minder: bijna 90% meldde zich na media-aandacht voor dit probleem in februari 2015. Volgens Lareb realiseerden veel mensen zich pas toen dat de klachten die ze al enige tijd ervoeren, waren begonnen met de wijziging van de verpakking.

Marktaandelen verschillende varianten van levothyroxine 

(miljoen tabletten per kwartaal)