Bloedonderzoek TSH en FT4

Bij de diagnose en behandeling van schildklieraandoeningen is bloedonderzoek belangrijk. Denk in eerste instantie aan TSH en FT4, normaalwaarden en antistoffen. Bij de diagnose wordt als eerste de TSH bepaald. Als je levothyroxine slikt worden TSH en FT4 geprikt. 

Bloedafname

Een laboratorium bepaalt op verzoek van de arts diverse waarden in het bloed:
  • Bij de diagnose de TSH-waarde
  • Als de TSH-waarde afwijkt, wordt de FT4-waarde geprikt en eventueel de (F)T3-waarde
  • Bij behandeling worden de TSH- en FT4-waarde altijd geprikt
  • Soms de T4-, T3- of FT3-waarde
  • Soms de antistoffen

TSH

De schildklier wordt aangestuurd door TSH (schildklier stimulerend hormoon). De hypofyse maakt dit hormoon. De TSH-waarde reageert op de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed.

Hypothyreoïdie

Als er te weinig schildklierhormoon in het lichaam is, maakt de hypofyse veel TSH. Je noemt dit hypothyreoïdie.

Hyperthyreoïdie

Is er te veel schildklierhormoon, dan maakt de hypofyse weinig TSH. Dit is hyperthyreoïdie.

T4 en T3

De schildklier maakt de schildklierhormonen thyroxine (T4, ± 120 µg per dag) en trijodothyronine (T3, ± 8 µg per dag) en geeft die af aan het bloed.

Een deel van het T4-hormoon ligt opgeslagen in de schildklier, de rest zit in het bloed. In het bloed is het meeste T4 gebonden aan eiwitten (zoals TBG), een klein deel stroomt rond als ‘vrij T4’. Vrij T4 wordt naar behoefte van het lichaam, weefsels en cellen omgezet in T3. Dat gebeurt onder andere in de lever, de spieren en de hersenen.

FT4 en FT3

Het grootste deel van het T4- en T3-hormoon bindt zich aan eiwitten in het bloed. Een klein beetje hormoon is direct beschikbaar. Dit geef je aan met de letter F van free = vrij. FT4 = vrij T4 en FT3 = vrij T3.

Negatieve terugkoppeling / negatieve feedback

Als de schildklier meer schildklierhormoon maakt, reageert de hypofyse met minder afgifte van TSH. Als de schildklier minder schildklierhormoon maakt, geeft de hypofyse meer TSH af. Deze zogenaamde negatieve terugkoppeling of negatieve feedback zorgt voor balans in de schildklierhormoonhuishouding.

Dezelfde negatieve terugkoppeling gebeurt ook bij het meer of minder slikken van levothyroxine.

Diagnose en behandeling hypothyreoïdie

Als gedacht wordt aan hypothyreoïdie, wordt eerst het TSH in het bloed bepaald.
  • Als de TSH-waarde verhoogd is, wordt ook FT4 geprikt. Bij hypothyreoïdie is de FT4-waarde verlaagd.
  • Bij subklinische of milde hypothyreoïdie is de TSH-waarde verhoogd en de FT4-waarde normaal.
  • Bij de behandeling van hypothyreoïdie met levothyroxine worden de TSH- en FT4-waarde bepaald.

Diagnose en behandeling hyperthyreoïdie

Om een hyperthyreoïdie vast te stellen, wordt eerst het TSH in het bloed bepaald.
  • Bij een lage TSH-waarde wordt ook FT4 bepaald. Als het nodig is - bij een normale FT4 - bepaalt men ook de T3-waarde. Als alleen de T3-waarde hoog is, noem je dat een T3-toxicose. De verschijnselen daarbij zijn hetzelfde als bij een gewone hyperthyreoïdie; het treedt op bij ongeveer 15% van de patiënten met hyperthyreoïdie.
  • Bij subklinische of milde hyperthyreoïdie is de TSH-waarde verlaagd en de FT4-waarde normaal.
  • Bij de behandeling van hyperthyreoïdie met medicijnen (schildklierremmer (en levothyroxine)) worden de FT3- en FT4-waarde bepaald.


Normaal- of referentiewaarden

Normaalwaarden of referentiewaarden zijn de grenswaarden die horen bij een normale werking van de schildklier. De arts vergelijkt een gemeten waarde met de normaalwaarden. Zo ziet hij of deze binnen de normale grenzen ligt. Als deze waarde buiten de grenzen valt, doet een arts verder onderzoek. Als de waarde binnen de normaalwaarden ligt, kijkt een arts eerder naar andere oorzaken van de klachten.

Let op: elk laboratorium heeft zijn eigen normaalwaarden.

Gebruikelijke waarden

  • TSH : 0,4 - 4,0 mU/l
  • T4 : 58 - 160 nmol/l - - - (4,5 - 12,6 μg/dl)*
  • FT4 : ca. 7,0 - 16 pmol/l tot ca. 10 - 23 pmol/l - - - (0,7 - 1,8 ng/dl)*
  • T3 : 1,2 - 3,4 nmol/l - - - (80 - 180 ng/dl)*
  • FT3 : 3,5 - 7,7 pmol/l - - - (1,7 - 4,2 pg/ml)*
*De normaalwaarden tussen haakjes zie je wel in Duitsland en België

TSH- en FT4-waarde bij gebruik van levothyroxine (Thyrax, Euthyrox)

De fijn-instelling van levothyroxine bij de behandeling van hypothyreoïdie gebeurt aan de hand van laboratoriumuitslagen en klachten. Doel is een zo goed mogelijke regulatie van het metabolisme (de stofwisseling). Goedingestelde patiënten voelen zich vaak beter bij een TSH-waarde in het laag-normale gebied (TSH-waarde +/- 1) waarbij de FT4-waarde in het algemeen hoognormaal is. 






Reacties

Anoniem zei…
Ik ben een man van 37 en ben kreeg zojuist de uitslag van het bloedonderzoek binnen. Mijn t4 waarde lag rond de 14 en mijn tsh waarde lag op 5.93. Ik ben 1.91m lang en weeg 80 kg. Ik kom verder ook geen gram aan en voel mij juist opgejaagd i.p.v. vertraagd. Thyrax slikken lijkt mij dan toch ook geen optie?

Alvast bedankt voor uw reactie.

Groet, Bas
Laura zei…
hallo Bas, leg je vraag eens voor op het Schildklierforum (http://www.schildklier-forum.nl). Dat praat wat makkelijker.
Anoniem zei…
Dag Bas, je waarden passen bij wat men noemt een "subklinische hypothyroïdie". Dit betekent dat je schildklier een klein beetje te traag werkt. Met een TSH waarde van 5,93 mU/L wordt er in principe niet behandeld, tenzij er klachten zijn of wanneer je cholesterol veel te hoog is. Bespreek het eens met je huisarts. Met beleefde groet, Dr. Belkhouribchia, endocrinoloog.
Anoniem zei…
Hallo
Ik heb vorig jaar november m'n waarde laten prikken. Ft4 was 16 en TSH.0.06. 4 weken later overprikken en toen was het Ft4 9.1 en TSH 21.71 .Waarschijnlijk voorbijgaande thyrioditis zei m'n huisarts en de internist. Nu 6 weken later weer opnieuw laten prikken. Nu Ft4 9.8 en tsh 10.29. Het lijkt erop dat het iets van voorbijgaande aard is. In november had ik een flinke verkoudheid te pakken. M'n huisarts gaf aan dat dit dus een virale infectie zou kunnen zijn van mn schildklier en over gaat. Duurt het inderdaad zo lang voordat er verbetering is en Kan zo'n thyrioditis zoveel klachten geven? Lichamelijk en emotioneel? Vooral in het begin van de aandoening?
Alvast bedankt voor het lezen
Mvg C
Laura zei…
Hallo C, een thyreoïditis kan klachten geven. Het zou een virale infectie geweest kunnen zijn.

Je bent overigens ook wel op het Schildklierforum: https://www.schildklier-forum.nl
Anne zei…
Sinds 18 jaar heb ik Hashimoto. En sinds 3 jaar diabetes type 1 erbij gekregen . Al voordat ik diabetes kreeg heb ik last van vermoeide spieren zowel in mijn armen en benen. Heb veel moeite met traplopen en als ik boven ben snak ik naar adem en voelen mijn benen als lood . Dat duurt een paar heftige seconden. En dan is t weg
Sinds de diabetes is dit nog erger geworden, en heb zelfs mijn werk vermindert, nu nog maar 1 dag. Heel jammer!
Wie heeft er een suggestie ? Mijn bloed eens laten prikken op tekorten van vitamines e.d.? ( vit d was 49 vorige week en daarvoor een jaar geleden 35)
Anoniem zei…
Beste heer/mevrouw, Ik ben een vrouw van 44, 1.78 en 56 kilo. mijn TSH = 1,1 en Vrij T4 = 16,2. Ik heb al jaren veel klachten die lijken op een burn-out of stress(gejaagd nerveus gevoel, vergeetachtig, kan geen 2 dingen tegelijk doen etc) Of ligt de oorzaak toch bij mijn schildklier. Alvast bedankt voor uw reactie, MVG Fiona

Johnnie zei…
Hallo Anoniem,
Je waarden zijn nagenoeg ideaalwaarden. Het kan dus ook "gewoon" een burn-out zijn. Of de omzetting naar T3 op celniveau zou volledig verstoord moeten zijn. Leg het voor aan je huisarts
Hachi zei…
Beste heer/mevrouw,
Ik ben een vrouw van 40 jaar, 1m76, 68 kilo en loop al enige tijd bij mijn huisarts met een groot scala aan klachten.
Extreem vermoeid, soms ademhalingsklachten/gevoel niet diep te kunnen ademen, spier gewrichtspijnen/frozen schouder, sombere gevoelens, vergeetachtig, onvruchtbaar, menstruatieklachten, acne, hyperpigmentatie gezicht, angstaanvallen, etc etc. 7 maanden gelden kreeg ik de diagnose burnout en loop sindsdien bij een psycholoog. Toch bleven velen klachten aanhouden en op aanraden van fysiotherapeut toch mijn bloed laten testen. Uitslagijzertekort, hoge cholesterol verhoogde TSH en normale Vrije T3 en T4 waarden. TSH 6.900 0.270-4200mU/L, Vrije T3 5.9 3.1-6.8 pmol/L en vrije T4 15.6 12.0-22.0 pmol/L. Diagnose langzaamwerkende schildklier en begintekenen van Hashimoto. Toch zegt mijn onderbuikgevoel dat er (ook) iets anders aan de hand is, dit vanwege de normale t3 en t4 waarden in combinatie met een aantal van mijn symptomen welke ik niet terugvind bij Hachimoto. Kan iemand mij een tip/denkrichting geven? Mijn arts heeft mij alleen 50 mg L-Thyroxine voorgeschreven en wilt mij niet doorsturen naar een endocrinoloog. Alvast dank.
Laura zei…
hallo Hachi, je noemt dit wel subklinische hypothyreoïdie. Het zou kunnen dat jij daar klachten door hebt.

Je zou je vragen kunnen stellen op het schildklierforum: https://www.schildklier-forum.nl.
Debby zei…
Beste Hachi

De klachten die je omschrijft zouden ook kunnen passen bij Vit B12 tekort. Op Facebook heb je een forum B12 de vergeten ziekte. Of kijk bij B12 instituut Rotterdam. Ik herken de klachten naast Hashimoto heb ik ook een opnamestoornis B12 (dat is niet hetzelfde als een tekort want ik eet wel dierlijke producten maar neem het niet op wegens anti stoffen parietale cellen)en krijg nu injecties B12 helaas levenslang nu 2x pw 2 jaar en daarna op geleide van klachten. Op forum staan diverse bestanden waarop bloed geprikt moet worden om B12 uit te sluiten. Helaas is bij veel huisartsen de kennis over B12 ontoereikend dus lees je goed in op het forum.Gr Debby
Unknown zei…
Mijn T3 is verlaagd, en mijn T4 is normaal. Ik heb mijn eetpatroon aangepast naar koolhydraatarm en hoor daar mee af te vallen, maar val geen gram af. Terwijl het qua eten echt wel zo moet zijn. Heeft dat te make met mijn schildklier
Anoniem zei…
huisartsen verschuilen zich achter de richtlijnen NHG, staan niet open voor inbreng van patiënt en voor hoe deze zich voelt en laten de boel eerst goed fout gaan (= tot NHG grenzen zijn bereikt/overschreven) voor ze ingrijpen. En dan is de schade al toegebracht
Anoniem zei…
Al 14 jaar schildklierpatient met hashimotho..nu laatste bloedonderzoek anti TPO 600 vrije T3 6.3 Vrij T4 17.8 TSH 0.01. T3 tehoog TSH te laag ik kan niks vinden over deze combinatie..wie wel
Anoniem zei…
Beste,
Ik heb extreem last van haaruitval en heb hiervoor mijn bloed laten nemen. De dokter zegt dat ik met deze resultaten naar een dermatoloog moet. Mij TSH waarde is te hoog maar de T4 is goed, daarom denkt mijn huisdokter dat dit niet direct een verband heeft met mijn haarverlies. Kan dit misschien toch een invloed hebben?
Anoniem zei…
Jammer dat er geen uitleg wordt gegeven over laag T3 syndroom. Een syndroom wat zich voordoet na een door gemaakte infectie, waardoor de conversie van T4 naar T3 in de lever en de weefsels verstoord is. Dit zorgt voor vermoeidheid, traagheid, depressies en snelle verzuring. Laag T3 syndroom heeft meestal een normale TSH en t4.
Unknown zei…
Hallo, ik heb een vraag mbt mijn zoontje en ik kan er echt helemaal niks over vinden. Tsh en FT4 zijn normaal. De T3 was in januari 7,1 en in april 7,3.
Diverse symptomen wijzen mijn inziens op schildklier symptomen. Volgens de kinderarts zegt die T3 helemaal niks als de T4 en TSH goed zijn maar die T3 is toch niet zomaar aan het stijgen?
Ik hoop dat iemand mij hierover meer kan vertellen.
Groetjes Veronique
Anoniem zei…
Mijn tsh is 93
T4 kleiner dan 5,2
T3 kleiner dan 2,3
Anoniem zei…
Mijn naam is Wendy ,ik heb ook Hashimoto en sinds december moeten minderen met mijn elthyroxine van 150 naar 125 omdat ik teveel nam.nu sinds een week heb ik dikke enkels en dikke ogen , zou dit met de schildklier te maken kunnen hebben ? Ga donderdag al naar de dokter want ik ben ongerust :-( grtjs
Unknown zei…
Huisarts van mij kijkt alleen naar T4 waarde. Geeft aan dat de TSH niet van belang is als de t4 normaal is. Is dit de nieuwe richtlijn van huisartsen? Ik heb een t4 van 19.1 en een TSH van 0.01
Unknown zei…
Goedemorgen, zojuist mijn uitslagen binnenkregen. Mijn tsh waarde waren 2 weken geleden en gisteren 0.01 mijn t4 waarden waren 2 weken geleden 53 en gisteren 48 pmol. Mijn alat waarde 120 u/i. Ik moet volgende week pas naar het ziekenhuis. Waar passen deze waarden bij?
Laura zei…
Jouw tsh en fT4 wijzen erop dat je schildklier te veel hormoon maakt. Jouw alat-waarde zou kunnen zeggen dat er iets met je lever is. Maar let op: ik ben geen arts. Terecht dat je snel naar het ziekenhuis moet.
Demi zei…
Hallo, mijn TSH waarde is 3,58 en T4 Vrij is 11,4. Ik ben altijd mega moe en heb weinig energie. Mijn waardes liggen in de “normaal” waarde maar wel beide bij de uiterste. Heb ik er wat aan om hier toch medicatie voor te gebruiken?
Anoniem zei…
Mijn vraag is deze mijn tsh waarde is 0,01 en Ft4 is 24,1 . De arts wilt dat ik me laat behandelen met radioactief jodium. Ik twijfel heel erg of ik dit moet doen.
Anoniem zei…
Hallo,
Ik heb bloed laten prikken en mijn vrij t4 waarde is 55.9 wat betekent dat?
En vitamine D 36
Anoniem zei…
Mijn TSH waarde is 5,62 en is verhoogd, maar mijn FT4 is 12,5 en dus normaal. Mijn huisarts vind medicatie daarom niet nodig, ik heb echter wel alle klachten die bij een te langzaam werkende schildklier horen. Klopt het dat er geen verder onderzoek en/of medicatie nodig is?
Anoniem zei…
ik ben 24 jaar schildklier patient. met thyrax ging het nooit goed. moest om de 3 mnd bijsturen. ik heb ziekte van hashimoto. Sinds ik euthyrax gebruik gaat het veel beter ot nu ineens. ik heb ineens een TSH van 18 en de vrije t4 is 8. heb last van vermoeidheid en obstipatie en ben op dit moment erg verkouden. zou doe laatste de boosdoener zijn. ik gebruikte dagelijks 112,5 mcg. ik heb dit nu zelf opgehoogd naar 125 mcg in afwachting van afspraak endocrinoloog.
Laura zei…
Je TSH is nu veel te hoog en je fT4 te laag. Kan me voorstellen dat je alvast naar 125 bent gegaan. Leg het voor op het Schildklierforum.
Anoniem zei…
mijn tsh=1.5 en t4 vrij=41.8. vreemd volgens de internist. opnieuw laten test. afwachten op resultaat
Anoniem zei…
Goedemiddag, ik word nu een half jaar behandeld voor de ziekte van Graves. Ik doe titratie en slik dagelijks 5 mg strumazol. Nu zijn mijn waarden TSH 0,91 Ft4 8 en Ft3 4,2.
Zes weken geleden was dit TSH 1,2 Ft4 10 en Ft3 3,8
Ref waarden tsh 0,4 -4 Ft4 10-22 Ft3 2,8-6,5
Wat nu? Als ik minder strumazol ga slikken dan zakt mijn tsh nog verder. Is er een verklaring voor dat deze waarden nu niet met elkaar corresponderen?
Anoniem zei…
Hallo ik heb mijn uitslag gehad. Mijn TSH is momenteel zeer laag. 0,08. Ik voel me zo moe en zweterig De dokter zegt dat ik niks heb aan mijn schildklier. ?