Vragen en antwoorden jodiumprofylaxe bij kernramp

Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft opdracht gegeven een distributieplan te maken. Hierin wordt uitgewerkt wanneer en op welke wijze de tabletten verspreid worden. Hieronder vind je veelgestelde vragen en antwoorden over de verspreiding van jodiumtabletten in Nederland.

Distributie jodiumtabletten
Nieuwsbericht ministerie VWS | 10-03-2016

Verstrekking jodiumtabletten bij kernongeval
Schildkliertje

‘Uitdelen jodiumtabletten had al jaren eerder gekund’
NOS

Waarom worden jodiumtabletten verspreid?

Bij een nucleair incident kan een radioactieve wolk vrijkomen waar vaak ook radioactief jodium in zit. Dit type jodium kan zich ophopen in de schildklier. Dat verhoogt de kans op het krijgen van schildklierkanker. Jodiumtabletten bieden hiertegen bescherming. De tabletten bieden geen bescherming tegen andere radioactieve stoffen die bij een incident vrijkomen. De verhouding jodium/andere stoffen in een radioactieve wolk vorm varieert.

Aan wie worden jodiumtabletten verspreid?

Hoe jonger je bent, hoe gevoeliger je schildklier is voor schade door radioactief jodium. De schildklier van mensen boven de 40 is minder gevoelig voor radioactief jodium. De kans op het ontwikkelen van schildklierkanker door inname van radioactief jodium neemt dus af naarmate mensen ouder worden. Bovendien nemen met die leeftijd de risico’s van het innemen van jodiumtabletten (allergie, schildklierfunctiestoornissen) ook toe. De tabletten worden aangeraden voor zwangere vrouwen, omdat zij daarmee besmetting van hun ongeboren kind kunnen beperken.

Hoe werkt een jodiumtablet?

Door tijdens een eventueel nucleair incident de jodiumtabletten te slikken, raakt de schildklier verzadigd met stabiel jodium. Hierdoor wordt de opname van radioactief jodium in de schildklier gestopt. Zo zorg je ervoor dat er zo min mogelijk radioactief jodium in uw lichaam wordt opgeslagen. Dit biedt bescherming tegen het risico dat mensen op lange termijn schildklierkanker kunnen ontwikkelen.

Wanneer krijg ik de jodiumtabletten?

Dat is nog niet bekend. Minister Schippers heeft opdracht gegeven een distributieplan te maken. Hierin wordt uitgewerkt wanneer en op welke wijze de tabletten verspreid worden. Uitgangspunt is verspreiding van de tabletten nu en op het moment dat een incident plaatsvindt.

Wat wordt de nieuwe situatie?

De huidige zones worden groter en er wordt een zogenoemde ‘tweede ring’ toegevoegd. Het gaat hier om een 100 kilometer zone rondom een nucleair installatie. Hierin moeten kinderen tot 18 jaar en zwangeren tijdens een eventueel nucleair incident over jodiumtabletten kunnen beschikken. Dat distributieplan moet nu worden uitgewerkt. Uitgangspunt hierbij is een combinatie van predistributie en distributie tijdens een nucleair incident.

Bekijk de kamerbrief over harmonisatie aanpak kernongevallen in Nederland en buurlanden voor meer informatie over de besluitvorming over de uitbreiding van de zones rondom nucleaire installaties.

Hoeveel mensen vallen onder de grotere zones?

Op basis van schattingen moet de maatregel jodiumprofylaxe in totaal voor ongeveer 2,5 miljoen mensen worden voorbereid. Voor de eerste ring (tot 40 jaar en zwangeren) gaat het ongeveer over 270.000 mensen. In de tweede ring (tot 18 jaar en zwangeren) gaat de maatregel gelden voor ongeveer 2,2 miljoen mensen. Dit is exclusief de mensen die in de eerste ring zijn meegeteld. Tijdens een nucleair incident kunnen er natuurlijk ook bezoekers zijn en mensen niet thuis zijn. Dit wordt meegenomen in het distributieplan dat momenteel wordt uitgewerkt.

Waarom het verschil in leeftijd tussen de eerste en tweede ring?

In het geval van een mogelijk nucleair ongeval komen radioactieve stoffen vrij, waaronder radioactief jodium. In het algemeen geldt: hoe verder van de plaats van het mogelijke ongeval, hoe minder de blootstelling aan radioactieve stoffen. Kinderen tot 18 zijn het meest kwetsbaar voor radioactief jodium. Daarom geldt voor hen het grootste distributiegebied. Mensen tussen de 18 en 40 zijn minder kwetsbaar, dus zij krijgen enkel jodiumtabletten in de eerste ring om de nucleaire installatie.

Informatie over bijwerkingen van schildklierremmers

Als je schildklier te veel hormoon maakt kan gekozen worden voor een behandeling met medicijnen. Je noemt deze medicijnen wel schildklierremmers. Ze zorgen dat de schildklier minder tot geen schildklierhormoon maakt. Meestal schrijft de arts thiamazol of methimazol (Strumazol®) voor. De arts kan ook carbimazol (Basolest®) of propylthiouracil (PTU) voorschrijven.

SchildklierNetwerk in regio Rotterdam

Changing trends in the incidence of thyroid cancer in the United States

This study uses data from the SEER registry to examine recent national trends in thyroid cancer incidence.

Changing trends in the incidence of thyroid cancer in the United States
Luc Morris, Michael Tuttle, Louise Davies

Als je meer wilt weten over schildklierkanker
Schildkliertje

The incidence of thyroid cancer in the United States has tripled in 30 years, rising rapidly since the 1990s. This substantial increase, chiefly comprising small papillary cancers, has been attributed to widespread diagnosis of subclinical disease. Autopsy studies show a sizeable prevalence (5%-30%) of clinically occult thyroid cancer in asymptomatic persons. The rising diagnosis of thyroid cancer has been linked to increasing health care utilization and imaging practices, which have led to the increased discovery of small papillary thyroid cancers, which generally exhibit indolent behavior.

Wildwesttaferelen rond schildklierhormoon

Steeds vaker zijn bepaalde medicijnen niet verkrijgbaar. Tekorten zijn de laatste vijf jaar zelfs verviervoudigd. Thyrax is een bekend voorbeeld van een medicijn dat herhaaldelijk niet leverbaar is.

Begin 2016 werden 350.000 mensen plotseling geconfronteerd met een leveringstekort, omdat de verhuizing van de fabriek niet goed was gepland. 1

Al eerder waren er in 2012 problemen met de levering van Thyrax in Nederland. Het is dus helaas een bekend verschijnsel dat schildklierpatiënten zomaar een ander merk of merkloos schildklierhormoon krijgen. Iets wat vanwege de precieze werking van levothyroxine ongewenst is. 2 3

Problemen met levothyroxine zijn alles behalve een Nederlands probleem. Al langer zijn er wereldwijd problemen met de levering en/of samenstelling van levothyroxine. 4

In 2014 kwamen daar de bijwerkingen bij door de nieuwe verpakking van Thyrax. Hoe belangrijk wordt een medicijn gevonden dat van levensbelang is voor mensen wiens schildklier te weinig of geen schildklierhormoon maakt ... Het moge duidelijk zijn dat zij snakken naar erkenning. 5

Het was een voorbeeld van maatschappelijk verantwoord ondernemen geweest als de fabrikant onderzoek had laten doen voor het op de markt brengen van Thyrax in een nieuwe verpakking. Er had toen ook al een brief naar artsen en apothekers kunnen gaan. Maar niets van dat alles. Een brief naar apothekers en artsen kwam pas bijna een jaar na de nieuwe verpakking; een brief naar patiënten volgde 14 maanden na de introductie van de nieuwe verpakking. 6

Weinig patiënten waren vooraf op de hoogte van de verpakkingswijziging, terwijl MSD voor het introduceren van de nieuwe verpakking wel een patiëntenkaart heeft ontworpen. 7

Onderzoek door Aspen naar een product van Aspen gebeurde met goedvinden door IGZ en CBG. Zomer 2015 zijn onderzoeksresultaten gepubliceerd door Lareb, Aspen en het CBG. 8 9

Het volledige onderzoeksrapport is niet openbaar gemaakt. Door het rapport onder de pet te houden, kan op geen enkele manier nagegaan worden of de conclusies bijvoorbeeld niet gemanipuleerd zijn, of dat er geen zwaktes in het onderzoek zitten. Onbekend blijft wat er veranderd is aan de tabletten Thyrax, zoals vulstoffen en/of herkomst van de levothyroxine. Ook de productielocatie bleef lange tijd geheim. Pas begin 2016 was duidelijk dat tot eind 2015 de productielocatie MSD Oss was en niet Aspen Oss. 10

De Inspectie voor de Volksgezondheid heeft het hele gebeuren rond de verhuizing van de Thyrax-productielijn van Aspen onderzocht. Het rapport is al klaar, maar helaas is bezwaar gemaakt tegen openbaarmaking. Afwachten is wanneer het nu verschijnt. 11

Tot slot

Inmiddels kun je op de fora en facebook de verhalen lezen van de overstappers van Thyrax naar een ander merk levothyroxine. Gelukkig zijn er ook veel positieve verhalen. Veel gebruikers van levothyroxine lopen helaas ook tegen veel onduidelijkheid aan. De ene apotheker blijkt nog wel Thyrax in voorraad te hebben; de andere weer niet. De ene apotheker wil alleen generiek (Teva) leveren; de andere geeft Euthyrox. Jouw ervaring is in ieder geval van harte welkom op het Schildklierforum en Facebook.

Bronnen

1. Tekort aan Thyrax Duotab® 0,025, 0,100 en 0,150 mg ... Handelsvergunninghouder Aspen Pharma Trading heeft het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) laten weten dat ze door de overgang naar een nieuwe productielocatie tijdelijk niet kan produceren.
2. Overzicht leveringsproblemen Thyrax ... In februari 2012 werden de eerste problemen gemeld rond de levering van Thyrax. Dat gebeurde door patiënten op het Hypoforum en door de KNMP op de site Farmanco. Pas op 26 oktober 2012 kwam eindelijk het bericht dat Thyrax weer voldoende beschikbaar was.
3. Generiek versus merk schildklierhormoon: info op een rijtje ... Het preferentiebeleid houdt de gemoederen flink bezig. Zonder uitleg of informatie krijgen te veel patiënten te vaak opeens een ander merk of merkloos levothyroxine bij hun apotheek. Dit is een ongewenste ontwikkeling doordat zulke veranderingen in medicatie kunnen zorgen voor over- of onderdosering.
4. Schildkliertje: Wildwesttaferelen rond levothyroxine! ... Al langer zijn er wereldwijd problemen met de levering en/of samenstelling van levothyroxine. Of het nu gaat om Eltroxin, Thyrax, Euthyrox ...
5. Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax® ... Veel mensen melden klachten die ontstonden na verandering van de Thyrax® verpakking. Bij ongeveer de helft van deze meldingen ging het volgens Lareb om klachten die passen bij hyperthyroïdie, zoals hartkloppingen, gejaagdheid en overmatig zweten.
6. Wees alert op bijwerkingen bij gebruik van Thyrax Duotab in doordrukstrips ... Gebruikers van THYRAX DUOTAB in doordrukstrips worden opgeroepen hun arts te raadplegen als ze bijwerkingen zoals hartkloppingen, hoofdpijn en verhoogde transpiratie ondervinden (mogelijk veroorzaakt door stijging van de schildklierhormoonspiegels).
7. Uw vertrouwde produkt in een nieuwe verpakking ... Of ook maar één patiënt deze informatiekaart gezien heeft, blijft onduidelijk.
8. Verpakkingswijziging van Thyrax® gaf ‘ontregeling’ bij patiënten ... Sinds de wijziging van de verpakking van Thyrax® ontving Bijwerkingencentrum Lareb meer dan 1800 meldingen.
9. CBG-beoordeling onderzoek door Aspen naar kwaliteit Thyrax® ... Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft de beoordeling van een onderzoek door Aspen Pharma naar de kwaliteit van Thyrax Duotab (levothyroxine) afgerond. Het CBG concludeert op basis van dit onderzoek dat zowel de Thyrax tabletten in de huidige doordrukstrips als die in de oude verpakking (een glazen potje) aan de kwaliteitseisen voldoen. De tabletten uit de doordrukstrips bleken wel iets stabieler.
10. Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax® ... De discussie op het Schildklierforum laat duidelijk zien hoe gebruikers van schildklierhormoon duidelijkheid en transparantie op prijs zouden stellen.
11. Bezwaar gemaakt tegen openbaarmaking IGZ-rapport Thyrax ... Begin dit jaar beloofde minister Schippers een openbaar onderzoeksrapport van de IGZ naar de gang van zaken rond Thyrax. Helaas zal openbaarmaking van het rapport nog even op zich laten wachten.

Thyroxine products joint position statement

Weet je van wanneer deze verklaring is? Van 8 december 2004. En blijkbaar is het belang van deze verklaring nog steeds niet doorgedrongen in onze contreien. Substitutie van levothyroxine - met alle vervelende gevolgen - vindt nog steeds plaats.

AACE, TES, and ATA joint position statement
on the use and interchangeability of thyroxine products

Best Physician Practices

Patients should be maintained on the same brand name levothyroxine product. If the brand of levothyroxine medication is changed, either from one brand to another brand, from a brand to a generic product, or from a generic product to another generic product, patients should be retested by measuring serum TSH in six (6) weeks, and the drug reiterated as needed. Since small changes in levothyroxine administration can cause significant changes in TSH serum concentrations, precise and accurate TSH control is necessary to avoid potential adverse iatrogenic effects.

Best Patient Practices

Use the same brand of thyroid medication throughout your treatment. Thyroid disease often requires lifelong therapy and is best managed with consistent and precise treatment with the same brand of thyroid hormone. Your doctor may change your dose of thyroid hormone, but the brand of your thyroid hormone medication should always stay the same.

When you go to the pharmacy, do not change the brand of your thyroid medication without checking with your doctor. You should not change from one brand of thyroid medication to another, from your brand of thyroid medication to a generic product, or from one generic product to another without first checking with your doctor. Repeat blood tests and visits to your doctor may be required, and your dose may need to be readjusted if your thyroid medication is changed, or if you switch to a generic product.

Thyroid disease often requires lifelong therapy and is best managed with consistent and precise treatment. Do not change the brand of your thyroid medication without checking with your doctor. If the pharmacist suggests changing brands or recommends a generic product, you should also check with your doctor. Your insurance company or state aid program may not pay for the cost of a brand name drug or charge a higher co-payment if you want a specific brand name drug. Repeat blood tests and visits to your doctor may be required, and your dose may need to be readjusted if your thyroid medication is changed to a different brand, a generic product, or a different generic product.

References

1. Hennessey JV. Levothyroxine a new drug? Since when? How could that be? Thyroid. 2003; 13,279-282
2. Blakesley V, Awni W, Locke C, Ludden T, Granneman GR, Braverman LE. Are bioequivalence studies of levothyroxine sodium formulations in euthyroid volunteers reliable? Thyroid. 2004;14:191-200

Dangerous dieting: Mexican diet pills and T3 thyrotoxicosis

Bron: ENDO2016