Schildklier en menopauze

Schildklier en menopauze

Thyroid and menopause article, British Thyroid Foundation

Wat is de schildklier?

De schildklier is vlindervormig en bevindt zich aan de voorkant van uw nek. Het produceert de hormonen thyroxine (T4) en tri-joodthyronine (T3). Thyroxine wordt door de weefsels en organen die het nodig hebben omgezet in het actieve hormoon tri-jodothyronine. Bij gezonde mensen wordt de productie van deze hormonen gereguleerd door de afscheiding van schildklierstimulerend hormoon (TSH) uit de hypofyse in de hersenen. Schildklierhormonen reguleren het metabolisme van de lichaamscellen.

Hoe diagnosticeer je schildklierproblemen?

Een bloedtest voor de schildklierfunctie wordt uitgevoerd om de diagnose van een schildklierprobleem te controleren. Als je een struma van de schildklier hebt, kunnen scans ook nodig zijn.

Hypothyreoïdie wordt meestal behandeld door een huisarts, terwijl hyperthyreoïdie in eerste instantie, wordt behandeld door een schildklierspecialist (endocrinoloog). Borderline-resultaten moeten mogelijk worden herhaald en gecontroleerd, soms met gespecialiseerd advies van een endocrinoloog. Struma van de schildklier heeft mogelijk geen specialist nodig. Maar als je arts zich zorgen maakt, zal deze jou verwijzen naar een schildklierspecialist.

Traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)

De twee meest voorkomende oorzaken van een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) zijn:

• Auto-immuunziekte van de schildklier (ziekte van Hashimoto; waarbij de immuuncellen van uw lichaam per ongeluk de schildklier beschadigen en stoppen met werken).
• Bijwerkingen van de behandeling van een overactieve schildklier of schildklierkanker (schildklierchirurgie of behandeling met radioactief jodium).

Wanneer er te weinig schildklierhormoon is, vertraagt de stofwisseling van het lichaam. Symptomen zijn onder meer vermoeidheid, lethargie, gewichtstoename, droge huid en haar, slecht humeur, verminderde concentratie en geheugen, en obstipatie. Thyroxine (of levothyroxine) is de vervanging van schildklierhormoon.

Het is belangrijk om te weten dat schildkliersymptomen niet-specifiek zijn, wat betekent dat er veel andere oorzaken voor dergelijke symptomen kunnen zijn. Daarom, als je ernstige symptomen hebt en jouw bloedtesten van de schildklier normaal of borderline zijn, zijn er waarschijnlijk andere factoren die bijdragen aan jouw symptomen.

Tegenwoordig worden meer schildkliertesten gedaan en het is niet ongebruikelijk om te horen dat jouw schildkliertesten op het randje zijn. Als je je om andere redenen niet goed voelt, kan dit eenmalig van invloed zijn op jouw schildkliertesten. Jouw arts zal meestal een herhalingstest regelen. Als de herhalingstest normaal is, is het onwaarschijnlijk dat jouw schildklier de oorzaak is van jouw symptomen. Als jouw schildkliertesten borderline blijven of verergeren, kun je subklinische hypothyreoïdie hebben. Dit kan soms, maar niet altijd, symptomen veroorzaken en kan overgaan in een traag werkende schildklier. Jouw arts kan met de behandeling beginnen om te zien of het jouw symptomen verhelpt.

Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

Overactiviteit van de schildklier (hyperthyreoïdie) komt minder vaak voor en treft ongeveer 1,5% van de vrouwen van deze leeftijd. Er zijn twee belangrijke oorzaken van hyperthyreoïdie in het VK:

• Auto-immuunziekte van de schildklier (ziekte van Graves) vergezeld van TSH-receptorantilichamen in het bloed.
• Een of meer goedaardige (niet-kankerachtige) schildklierknobbeltjes die een teveel aan schildklierhormoon kunnen afscheiden.

Wanneer er te veel schildklierhormoon is, versnelt de stofwisseling van het lichaam. Symptomen zijn onder meer vermoeidheid, zweten, hitte-intolerantie, gewichtsverlies, slaapproblemen, beven, hartkloppingen met een snelle of onregelmatige hartslag en angst. Patiënten met de ziekte van Graves kunnen oogproblemen ontwikkelen, zoals korreligheid en pijn, uitsteeksel van de oogbollen en in zeldzame gevallen problemen met het gezichtsvermogen. Hyperthyreoïdie kan worden behandeld met schildklierremmende geneesmiddelen, radioactief jodium of een operatie.

Schildklier en menopauze (overgang)

Schildklierproblemen bij vrouwen

Het risico op het ontwikkelen van een traag werkende schildklier neemt toe met de leeftijd. Het komt ongeveer 10 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het is dus gebruikelijk dat vrouwen van middelbare leeftijd die door de menopauze gaan, ook een traag werkende schildklier hebben. Er wordt gedacht dat 12-20% van de vrouwen ouder dan 60 jaar een traag werkende schildklier kan hebben.

Zowel schildklier- als menopauzegerelateerde symptomen komen vaak voor, zijn niet-specifiek en overlappen elkaar. Dergelijke symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben, zoals stress. Het is dus belangrijk om met jouw arts te praten over de mogelijke oorzaken van jouw symptomen. Het is niet ongebruikelijk dat schildkliersymptomen worden toegeschreven aan de menopauze en vice versa. En aangezien deze problemen vaak voorkomen bij vrouwen van middelbare leeftijd, kunnen de symptomen een combinatie zijn van factoren die allemaal moeten worden aangepakt.

Het additieve effect van hypothyreoïdie en menopauze kan van invloed zijn op de algehele last van symptomen waarmee vrouwen van middelbare leeftijd worden geconfronteerd. Daarom is het optimaliseren van de behandeling van beide hormoonaandoeningen cruciaal.

Dalende oestrogeenspiegels kunnen de benodigde dosis thyroxine beïnvloeden

Jouw dosisbehoefte aan thyroxine kan veranderen tijdens de menopauze. Dit kan te maken hebben met veranderende oestrogeenspiegels en andere factoren, zoals veranderingen in gewicht. Het is gebruikelijk dat je jaarlijks een bloedtest ondergaat om de niveaus aan schildklierhormoon te controleren. Daaruit blijkt of je een verandering in jouw dosis levothyroxine nodig hebt.

Hormoonvervangende therapie (HST)

HST is momenteel de meest effectieve behandeling voor symptomen van de menopauze. Daarom wordt het aanbevolen als eerstelijnsbehandeling voor dergelijke symptomen als je behandelingsondersteuning nodig hebt.

Vrouwen zonder reeds bestaande schildklieraandoening en een normale schildklierfunctie passen zich meestal goed aan de effecten van de HST aan en hun schildklierfunctie blijft normaal.

Schildkliervervanging is geen contra-indicatie voor HST. Vrouwen met reeds bestaande hypothyreoïdie kunnen een verhoging van hun dosis levothyroxine nodig hebben na het starten van HST. Wanneer oestrogeen via de huid wordt toegediend door middel van gel, spray of pleister, mag de dosis levothyroxine niet worden beïnvloed. Progesteron bij HST zal naar verwachting geen significante invloed hebben op doses schildklierhormoon.

Samengestelde (niet-gelicentieerde) formuleringen van HST

Deze worden niet aanbevolen voor symptomen van de menopauze, omdat het over het algemeen onduidelijk is hoe veilig en effectief ze zijn. Bovendien is de productie ervan niet onderworpen aan dezelfde voorschriften als formulariumgeneesmiddelen en kunnen ze een wisselwerking hebben met andere voorgeschreven geneesmiddelen. Sommige rapporten hebben verhoogde vaginale bloedingen aangetoond bij dergelijke niet-gereguleerde behandelingen en zelfs baarmoederkanker.

Fyto-oestrogenen

Sojaproducten zijn een traditioneel onderdeel van Aziatische diëten. Hun vermeende gezondheidsvoordelen hebben hun populariteit de afgelopen jaren echter een boost gegeven. De meeste aandacht is uitgegaan naar fyto-oestrogenen, wat heeft geleid tot de ontwikkeling van fyto-oestrogeensupplementen en de verrijking van voedingsmiddelen met sojabestanddelen.

Ondanks de mogelijke voordelen zijn er enkele zorgen dat soja de schildklierfunctie nadelig kan beïnvloeden en de opname van schildklierhormoonmedicatie kan verstoren. Er zijn aanwijzingen dat sojaproducten de absorptie van levothyroxine kunnen remmen en de dosis schildklierhormoon kunnen verhogen die nodig is voor patiënten met hypothyreoïdie.

Er is echter weinig bewijs dat sojaproducten of fyto-oestrogeensupplementen de schildklierfunctie beïnvloeden bij mensen met een normale schildklierfunctie. Sojaproducten kunnen het risico op hypothyreoïdie verhogen bij mensen met een borderline schildklierfunctie en een lage jodiuminname. Daarom is het essentieel voor mensen die regelmatig sojavoedsel consumeren om ervoor te zorgen dat hun consumptie van jodium voldoende is.

Calcium supplementen

Vrouwen met hypothyreoïdie die calciumcarbonaatsupplementen gebruiken, moeten ervoor zorgen dat ze hun calciumsupplement niet binnen vier uur na de dosis thyroxine innemen. Calciumcarbonaat kan de absorptie van levothyroxine met bijna een derde verminderen wanneer deze medicijnen tegelijkertijd worden ingenomen.

Jodium supplementen

Te veel jodium kan de schildklierfunctie verstoren en bestaande schildklieraandoeningen verergeren. Neem dus geen supplementen die hoge doseringen jodium bevatten. Kelp (bruin zeewier) mag ook niet als bron van jodium worden ingenomen.

Dit komt omdat het jodiumgehalte zeer variabel is en kan leiden tot een overmatige jodiuminname, wat problemen kan veroorzaken. Standaard vrij verkrijgbare supplementen die tot 100% van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid jodium bevatten, zijn goed om in te nemen..

Gezonde onbewerkte voedselbronnen (eieren, melk, kaas, vis enz.) die van nature veel jodium bevatten, zijn prima te consumeren in normale voedingshoeveelheden.

Osteoporose en schildklier

De oestrogeenspiegels dalen rond de menopauze, wat resulteert in verhoogd botverlies. Dit verlies van botdichtheid leidt tot minder botsterkte en een verhoogd risico op botbreuk. De schildklier speelt een cruciale rol bij het behoud van gezonde botten. Het is dus van vitaal belang om uw schildklier optimaal te laten behandelen om uw botten sterk te houden.

Bij postmenopauzale vrouwen is een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) een risicofactor voor een heupfractuur. Overbehandelde hypothyreoïdie wordt ook in verband gebracht met een toename van het risico op fracturen.

Of borderline (subklinische) hyperthyreoïdie geassocieerd is met een verhoogd risico op fracturen blijft minder zeker omdat er onvoldoende gegevens zijn om in alle patiëntengroepen definitieve conclusies te trekken.

Alternatieve/complementaire behandelingen voor symptomen van de menopauze

Veel vrouwen met mildere symptomen van de menopauze kiezen ervoor om geen HST te nemen. Voor sommige vrouwen wordt HST niet getolereerd of kan het om andere medische redenen onveilig zijn. Deze vrouwen kunnen alternatieve of aanvullende behandelingen zoeken, zoals kruidengeneesmiddelen.

Voordat je begint met alternatieve, complementaire of 'natuurlijke' geneesmiddelen, moet je advies inwinnen bij je arts of apotheker, vooral over hoe dit uw schildklieraandoening kan beïnvloeden. Sommige supplementen voor de menopauze bevatten bijvoorbeeld grote hoeveelheden jodium. Aangeraden wordt ook aan om de bijsluiter van jouw medicatie te controleren op mogelijke interacties.

Conclusies

Schildklieraandoeningen kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken als de menopauze. Oestrogeen in tabletten in HST- en fyto-oestrogeensupplementen hebben geen invloed op de normale schildklierfunctie; Ze kunnen echter van invloed zijn op doses schildkliermedicatie bij vrouwen die worden behandeld voor hypothyreoïdie. HST die via de huid wordt toegediend door middel van gel, pleister of spray heeft echter geen invloed op de schildkliervervangende doses.

Vrouwen die alternatieve, complementaire of 'natuurlijke' geneesmiddelen voor symptomen van de menopauze overwegen, moeten advies inwinnen bij hun arts of apotheker.

Met dank aan prof. Annice Mukherjee voor haar hulp bij het bijwerken van dit artikel. Prof. Mukherjee is een endocrinoloog met een speciale interesse in de menopauze en is een gepubliceerde auteur over dit onderwerp.