Subacute virale thyreoïditis of ziekte van De Quervain

Er zijn verschillende vormen van thyreoïditis of schildklierontsteking. De subacute of virale thyreoïditis komt het meest voor en is genoemd naar de Zwitserse chirurg De Quervain, die het ziektebeeld voor het eerst beschreef.  

Subacute virale thyreoïditis, met uitleg en ervaringen

Schildklierforum

Subacute virale thyreoïditis komt vrij vaak voor, soms in een dusdanig milde vorm dat het niet wordt herkend en voor griep wordt aangezien. De aandoening komt meer bij vrouwen dan bij mannen voor, vooral als er al een klein struma bestaat. Waarschijnlijk kunnen diverse virussen de veroorzaker zijn, maar gewoonlijk wordt hier niet naar gezocht omdat dit geen consequenties heeft. 

Welke klachten en verschijnselen komen voor bij een virale thyreoïditis? 

Het ziektebeeld bij een virale thyreoïditis kan sterk wisselen in ernst. Gewoonlijk begint het met een griepachtig beeld met moeheid, hoofdpijn, spierpijn en lichte temperatuursverhoging. Na enkele dagen wordt de schildklier groter, vaster en pijnlijk, in het bijzonder bij druk. Er ontstaan zowel slikklachten als stekende pijn die door kan trekken tot in de oren. Omdat bij een schildklierontsteking de cellen kapot gaan, lekt er schildklierhormoon in het bloed waardoor thyreotoxische klachten kunnen ontstaan (zoals bij hyperthyreoïdie). 

Hoe wordt de diagnose gesteld? 

De bovengenoemde klachten en symptomen, hoe aspecifiek dan ook, moeten - vooral als de schildklier pijnlijk vergroot is - doen denken aan een subacute thyreoïditis. Gedurende de eerste fase, als er sprake is van ontsteking, is de bloedbezinking verhoogd, evenals de schildklierhormoonconcentratie (T4 en T3). Het TSH-gehalte is juist onderdrukt. In deze fase laat de schildklierscan géén normale opname zien van radioactief jodium of technetium als uiting van de kapot gegane schildkliercellen, die niet tot opname in staat zijn. Gedurende een korte periode kunnen alle schildklierantistoffen verhoogd zijn, wat het onderscheiden van Hashimoto thyreoïditis moeilijk maakt. 

Hoe is het beloop? 

De meeste patiënten genezen binnen drie tot zes weken, soms duurt het enkele maanden of langer. Na de fase van thyreotoxicose (verval van de cellen) is er een periode van hypothyreoïdie (de cellen zijn leeg) waarna bij 90-95% compleet herstel optreedt. Na 1 jaar is er slechts een enkeling met een blijvende hypothyreoïdie. Omdat de ziekte meestal mild verloopt, is behandeling vaak niet nodig. Eventueel worden in verband met de pijn salicylaten (aspirine) paracetamol of een NSAID (zoals ibuprofen of diclofenac) geadviseerd. Als er heftige klachten zijn in de fase van thyreotoxicose kunnen bèta-blokkerende middelen uitkomst bieden. In ernstige gevallen is behandeling met prednison (bijnierschorshormoon) aangewezen, eerst in een hoge dosis (30-40 ml) en in 3-6 weken uitlopend tot 0. Behandeling met schildklierremmers of schildklierhormoon is nooit nodig. Na herstel normaliseren bloedbezinking, schildklierfunctie en scintigram, hoewel dit laatste zelden of nooit wordt gecontroleerd.