Schildklierkanker en medicijnen

Tijdens en na de behandeling van schildklierkanker worden de volgende medicijnen gebruikt:

• recombinant humaan TSH / cytomel
• levothyroxine
• tyrosine kinase remmers (sorafenib en vandetanib)

Recombinant humaan TSH

Bij schildklierkanker wordt als middel wel recombinant humaan TSH (rhTSH of Thyrogen®) gebruikt.

Ablatie

Bij schildklierkanker wordt de schildklier met een operatie verwijderd. Na deze operatie worden patiënten (meestal) behandeld met radioactief jodium om restweefsel van de schildklier te vernietigen (= ablatie).

Nacontroles

Aangezien de schildklierkanker in bepaalde gevallen kan terugkeren is regelmatig nazorgonderzoek (follow-up) van belang. Deze follow-up bestaat uit een bloedtest waarbij Tg (thyreoglobuline) wordt gemeten. Vaak wordt er ook een lichaamsscan gemaakt met radioactief jodium.

Recombinant humaan TSH kan gebruikt worden bij de eerste behandeling met radioactief jodium na de operatie. En het kan ook gebruikt worden bij de bloedtest en lichaamsscan bij de follow-up van schildklierkanker. Cytomel wordt ook wel gebruikt.

Wanneer de patiënt een verhoogde TSH-waarde heeft (een hormoon dat de schildklier stimuleert), kan de hoeveelheid Tg nauwkeuriger gemeten worden. Met injecties recombinant humaan TSH (rhTSH) kan de hoeveelheid TSH kunstmatig verhoogd worden. Uit onderzoek blijkt echter dat dit de diagnostische opbrengst van de Tg-meting amper verbetert.

Als de patiënt rhTSH gebruikt, hoeft hij voor de nacontrole niet met levothyroxine te stoppen. Voordat dat rhTSH op de markt kwam, moest de patiënt met levothyroxine stoppen en kreeg hij klachten door een flinke hypothyreoïdie. Bij het gebruik van rhTSH wordt die hypothyreoïdie voorkomen. In plaats van rhTSH kan cytomel gebruikt worden.

Levothyroxine

Wanneer de schildklier verwijderd is met een operatie, ontstaat hypothyreoïdie. Er is geen schildklier meer die hormoon maakt. De arts schrijft bij hypothyreoïdie levothyroxine voor. Tabletten levothyroxine (T4-hormoon) zijn verkrijgbaar als Thyrax®, Euthyrox® en Eltroxin®. De tabletten vervangen de hele schildklier (= substitutie).

De TSH-waarde wordt bij patiënten na schildklierkanker vaak laag gehouden. Het vrije T4 (FT4) is dan vaak hoog. Dat heeft een reden. TSH is schildklier stimulerend hormoon. Het stimuleert schildkliercellen om te werken. Na schildklierkanker wil je juist niet dat (mogelijk) achtergebleven schildkliercellen gaan werken.

Tips bij het gebruik van levothyroxine/T4-hormoon

Lees verder bij praktische tips voor het sikken van levothyroxine. Na schildklierkanker krijgt iemand vaak een iets hogere dosis levothyroxine om de tsh-waarde onderdrukt te houden. Op die manier worden mogelijk achtergebleven schildkliercellen niet gestimuleerd om te werken.

Tyrosine kinase remmers (sorafenib en vandetanib)

Uitzaaiingen worden ook meestal met radioactief jodium behandeld; soms met een operatie. Niet alle uitzaaiingen nemen radioactief jodium op, dan kan operatie of bestraling mogelijk nodig zijn. Maar ook enkele nieuwe geneesmiddelen kunnen wellicht nieuwe behandelingsopties bieden voor deze patiënten. Het gaat hier om tyrosine kinase remmers (tyrosine kinase inhibitors) zoals sorafenib en vandetanib. In enkele klinische studies bij progressief schildkliercarcinoom werd daar onderzoek naar gedaan.