De meeste patiënten met hypothyreoïdie slikken alleen levothyroxine. Dat is de standaardbehandeling. Een deel van de patiënten houdt restklachten na het optimaal instellen op levothyroxine. Soms proberen deze patiënten en hun artsen of aanvullend T3-hormoon (liothyronine) verbetering geeft van deze restklachten. Een naar schatting kleine groep patiënten voelt zich beter met deze combinatiebehandeling en slikt naast T4-hormoon een klein beetje T3-hormoon.
T3-hormoon is bekend als Cytomel® of Cynomel®. Het komt ook wel voor als Thybon®. Daarnaast zit T3-hormoon in dierlijk schildklierhormoon (= thyreoïdum, Armour Thyroid). Bij het gebruik van T3-hormoon lijkt het af en toe te gaan om een experiment.
Inmiddels is LT3/Cytomel in tabletten van verschillende sterktes verkrijgbaar, wat het doseren makkelijker maakt. De richtlijn stelt voor om de doses eventueel in tweeën te slikken, eentje ’s ochtends en eentje voor het slapen gaan. Of slikken voor het slapen een goed advies is? Dat is een kwestie van uitproberen. De een slaapt er lekker door, de ander ligt uren wakker.
Behandeling met alleen T3-hormoon is niet geschikt voor hypothyreoïdie. Sommige weefsels hebben T4-hormoon nodig dat ter plekke in T3-hormoon wordt omgezet. Die weefsels hebben niets aan alleen T3-hormoon uit een tablet.
Een behandeling alleen met T3 gebeurt weleens met schildklierkanker. Dan heeft iemand geen schildklier meer en dan mag hij vanwege de behandeling tijdelijk geen levothyroxine slikken. In die situatie voorkomt T3-hormoon een te groot tekort aan schildklierhormoon.
T3-hormoon wordt snel in de darm opgenomen, de halfwaardetijd is kort en het werkt sterk als actief hormoon. Door de snelle opname ontstaat een piek van T3-hormoon in het bloed. Sommige patiënten hebben enige uren verschijnselen van hyperthyreoïdie, andere patiënten merken niets. Onduidelijk is de invloed van die T3-piek op organen en weefsels. Een gezonde schildklierfunctie veroorzaakt geen onnatuurlijke T3-pieken in het bloed. Die pieken zijn er ook niet als de schildklier te veel hormoon maakt door hyperthyreoïdie. De schildklier geeft het T3-hormoon altijd heel geleidelijk af in de bloedbaan. Daarnaast wordt het T4-hormoon in de weefsels heel geleidelijk omgezet in T3-hormoon.
Bij het gebruik van T3-hormoon is vaker sprake van overdosering. Uit onderzoeken met T4-hormoon (levothyroxine) blijkt dat er risico’s verbonden zijn aan overdosering. Bij mensen die te veel schildklierhormoon slikken wordt meer botmassa afgebroken. Voor jongere mensen is dat niet zo’n probleem. Bij vrouwen na de overgang neemt de botontkalking toe door overdosering. Bij ouderen treden vaker hartproblemen en botklachten op. Door overdosering met schildklierhormoon kunnen dergelijke klachten verergeren.
T3 of geen T3 bij de behandeling van hypothyreoidie?
W.M. Wiersinga, Graves Bulletin
T3-hormoon is bekend als Cytomel® of Cynomel®. Het komt ook wel voor als Thybon®. Daarnaast zit T3-hormoon in dierlijk schildklierhormoon (= thyreoïdum, Armour Thyroid). Bij het gebruik van T3-hormoon lijkt het af en toe te gaan om een experiment.
Richtlijn behandeling T4+T3
2012 ETA Guidelines: The Use of L-T4 + L-T3 in the Treatment of Hypothyroidism
Een hééél korte samenvatting van de voorgestelde richtlijndosering
- 100 µg LT4 kan omgezet worden in circa 85 µg LT4 met 5 µg LT3.
- 150 µg LT4 kan omgezet worden in circa 125 µg LT4 met 7,5 µg LT3.
- 200 µg LT4 kan omgezet worden in circa 175 µg LT4 met 10 µg LT3.
Inmiddels is LT3/Cytomel in tabletten van verschillende sterktes verkrijgbaar, wat het doseren makkelijker maakt. De richtlijn stelt voor om de doses eventueel in tweeën te slikken, eentje ’s ochtends en eentje voor het slapen gaan. Of slikken voor het slapen een goed advies is? Dat is een kwestie van uitproberen. De een slaapt er lekker door, de ander ligt uren wakker.
Toen er nog geen richtlijn was ...
Tot voor kort waren er geen richtlijnen voor de behandeling met T4+T3. Artsen hielden (en houden) vaak de (obsolete) bijsluiter van Cytomel aan. Deze bijsluiter is niet geschreven voor de combinatiebehandeling T4+T3 en bevat onduidelijke aanwijzingen ten aanzien van dosis en (veilige) referentiewaarden. Gevolg was (en is) vaak een (start)dosering van 25 mcg of hoger, die veel te hoog is bij een combinatiebehandeling. Meestal voelen patiënten zich prettiger met een aanvullende lagere dosering T3 van 6,25 mcg of 12,5 mcg, meestal verdeeld over de dag. Deze dosis komt meer overeen met de normale T3-productie van een goed werkende schildklier.Aandachtspunten gebruik T3-hormoon
Een behandeling alleen met T3 gebeurt weleens met schildklierkanker. Dan heeft iemand geen schildklier meer en dan mag hij vanwege de behandeling tijdelijk geen levothyroxine slikken. In die situatie voorkomt T3-hormoon een te groot tekort aan schildklierhormoon.
T3-hormoon wordt snel in de darm opgenomen, de halfwaardetijd is kort en het werkt sterk als actief hormoon. Door de snelle opname ontstaat een piek van T3-hormoon in het bloed. Sommige patiënten hebben enige uren verschijnselen van hyperthyreoïdie, andere patiënten merken niets. Onduidelijk is de invloed van die T3-piek op organen en weefsels. Een gezonde schildklierfunctie veroorzaakt geen onnatuurlijke T3-pieken in het bloed. Die pieken zijn er ook niet als de schildklier te veel hormoon maakt door hyperthyreoïdie. De schildklier geeft het T3-hormoon altijd heel geleidelijk af in de bloedbaan. Daarnaast wordt het T4-hormoon in de weefsels heel geleidelijk omgezet in T3-hormoon.
Bij het gebruik van T3-hormoon is vaker sprake van overdosering. Uit onderzoeken met T4-hormoon (levothyroxine) blijkt dat er risico’s verbonden zijn aan overdosering. Bij mensen die te veel schildklierhormoon slikken wordt meer botmassa afgebroken. Voor jongere mensen is dat niet zo’n probleem. Bij vrouwen na de overgang neemt de botontkalking toe door overdosering. Bij ouderen treden vaker hartproblemen en botklachten op. Door overdosering met schildklierhormoon kunnen dergelijke klachten verergeren.
Slow-release
Mogelijk dat in de toekomst slow release T3 (en T4) voor schildklierpatiënten betere therapiemogelijkheden biedt. Dergelijke tabletten staan hun hormoon langzaam af aan het bloed. Hierdoor worden pieken voorkomen. Dit is echter wel al een droom van jaren.Thyroxine plus low-dose, slow-release triiodothyronine replacement in hypothyroidism: proof of principle
Hennemann G, Docter R, Visser TJ, Postema PT, Krenning EP
Wanneer T3-hormoon niet gebruiken
- Tijdens de zwangerschap. T3-gebruik tijdens de zwangerschap wordt met nadruk ontraden. De gevolgen van T3-hormoonpieken voor de foetus zijn onduidelijk. Vaak daalt de FT4-waarde (vrije T4) door het gebruik van T3-hormoon, terwijl een goede FT4 juist belangrijk is voor de ontwikkeling van de hersenen van de foetus. T3-hormoon passeert de placenta. Een foetus kan daar weinig mee; die heeft behoefte aan lokale omzetting van T4 naar T3.
- Hartpatiënten. T3-hormoonpieken verhogen de hartslag. Een verhoogde hartslag kan bij hartpatiënten voor zuurstofgebrek en ritmestoornissen zorgen. Bij angina pectoris kunnen de hormoonschommelingen een hartinfarct veroorzaken. Bij een eerder doorgemaakt hartinfarct wordt T3 sowieso ontraden.
- Bij botontkalking wordt het gebruik van T3 ontraden.
Reacties
Een reactie posten