Thyreotoxicose veroorzaakt door kruidenmiddelen

Het gebruik van kruidenpreparaten en voedingssupplementen neemt al jaren wereldwijd toe. De controle is over het algemeen slecht geregeld. Veel van die ‘zelfzorgmedicijnen’ worden over-the-counter verkocht, wat betekent bij de drogist, de supermarkt of via internet zonder recept. Het Geneesmiddelenbulletin besteedde er in 2005 al aandacht aan in onderstaand artikel.

Thyreotoxicose veroorzaakt door kruidenmiddelen
D Bijl, Geneesmiddelenbulletin, 2005

Uitleg over nut en noodzaak van voedingssupplementen
Schildkliertje

Achtergrond

Thyreotoxicose kan worden veroorzaakt door inname van een overmaat aan schildklierhormoon, dat zich bijvoorbeeld bevindt in zogenoemde ‘dieetpillen’ of door het eten van dierlijk schildklierweefsel. De uit China afkomstige producten ‘Dream Shape’ en ‘Ever Youth’ worden gepropageerd als middelen om gewichtsvermindering tot stand te brengen. Zij zouden uitsluitend natuurlijke voedingsmiddelen bevatten.

Onderzoek

BRON
Onderzoekers rapporteren 12 patiënten, waarvan er vijf een schildklieraandoening hadden en zeven gezond waren, bij wie zich een thyreotoxicose ontwikkelde tijdens het gebruik van ‘Dream Shape’ of ‘Ever Youth’.(1) De diagnose was soms vrij eenvoudig te stellen op grond van het klachtenpatroon met hoofdpijn, warmte-intolerantie, tachycardie, palpitaties, tremoren en dorst. Bij andere patiënten was de diagnose niet zo gemakkelijk te stellen. Het lichamelijk onderzoek toonde geen symptomen die pasten bij de ziekte van Graves of thyreoïditis. Bij het laboratoriumonderzoek vielen onder meer de verhoogde serum T3-waarde en de verlaagde thyreotropinewaarde (TSH) op.

Twee onderzoekers hadden elk 10 tabletten van één van beide kruidenmiddelen ingenomen. Tot 24 uur na inname zijn laboratoriumbepalingen verricht. Hierbij bleek dat al enkele uren na inname de vrije T3-concentratie begon te stijgen. Bij laboratoriumanalyse van de kruidenmiddelen bleek een capsule of tablet circa 1 µg trijodothyronine en 3-4 µg thyroxine te bevatten. De onderzoekers geven voorts aan dat patiënten zijn overleden aan leverbeschadiging bij het gebruik van deze kruidenmiddelen.

Conclusie onderzoekers

Het is mogelijk dat vergelijkbare middelen, zoals ‘Dream Shape’ of ‘Ever Youth’, via het internet naar andere landen dan China, Japan en Singapore zijn gedistribueerd. De door het gebruik van deze middelen optredende thyreotoxicose kan diagnostische en therapeutische verwarring veroorzaken, met name bij patiënten die al een schildklieraandoening hebben.

Plaatsbepaling

Bij het publiek bestaat de mening dat kruidenmiddelen veilig zijn. Deels kan dat worden verklaard uit het feit dat de productinformatie van deze middelen geen informatie bevat over bijwerkingen en geneesmiddeleninteracties. Al eerder is in het Geneesmiddelenbulletin aangegeven dat kruidenmiddelen ernstige bijwerkingen kunnen geven, bijvoorbeeld Ymea (Gebu 2005; 39: 35-36) en Aristolochia (Gebu 2000; 34: 124-125). Ayurveda-preparaten kunnen grote hoeveelheden zware metalen, zoals lood of cadmium, bevatten en soms wel tot 30% (g/g). Bij chronisch gebruik kan dit tot ernstige intoxicaties leiden, zoals bijvoorbeeld in een casuïstische mededeling van een Nederlandse patiënt is beschreven.(2)

Van een ander gewichtsreducerend kruidenmiddel ephedra (Gebu 2004; 38: 70-71) is eveneens bekend geworden dat het ernstige bijwerkingen kan veroorzaken en zelfs tot de dood kan leiden. Het kopen van (kruiden)geneesmiddelen geeft geen enkele garantie over de veiligheid en werkzaamheid van de middelen en dient dan ook sterk te worden ontraden, dat geldt voor kopen via het internet maar ook via andere verkoopkanalen.

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde beschrijft hoe zich bij een 32-jarige, gezonde vrouw thyreotoxicose ontwikkelde tijdens gebruik van capsules met Ashwagandha-kruidenextract. Deze werden gebruikt tegen klachten van chronische vermoeidheid. Zij gebruikte geen andere (genees)middelen. In de eerste weken gebruikte zij af en toe de capsules zonder klachten, maar na verhoging van de dosering kreeg zij klinische verschijnselen die deden denken aan thyreotoxicose. Laboratoriumonderzoek bevestigde de diagnose. (3)

Referenties

  1. Thyrotoxicosis caused by weight-reducing herbal medicines
    Ohye H, et al., Arch Intern Med 2005; 165: 831-834
  2. Ayurvedic herbal medicine and lead poisoning
  3. Journal Of Hematology & Oncology, Krishna S Gunturu en Matthew P Strout
  4. Thyreotoxicose na gebruik van Ashwagandha
    Hooft CS van der, Hoekstra A, Winter A, Smet PAGM de, Stricker BHC, Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:2637-8

Reacties